De Engelse ziekte

Elke twee jaar staat Engeland onder hoogspanning. Van de nationale elf wordt vrijwel altijd een titel geëist op een eindtoernooi. Dat dit voorbij gaat aan de realiteit is, gezien het beperkte speelmateriaal, een logische conclusie. Ergens is dat wel een tragisch, want zelfs redelijk talentvolle generaties gaan ten onder aan de immense druk die op ze wordt gelegd door achtereenvolgens tabloids, analisten en fans. In Nederland lagen de zaken altijd net even anders. Met mooi en verzorgd voetbal doet Nederland al jarenlang met wisselend succes mee in de top, maar een titel zat er tot nu toe nog niet in.

Daarmee leek ons kikkerlandje niet te leiden onder de druk die in Engeland wel voelbaar is. Na elke generatie staat er immers een nieuwe generatie klaar die net zo getalenteerd is. In die kabel echter een kink gekomen. Het Nederlands elftal teert al jaren op 'oudgedienden'. Zeker in verdedigend opzicht is er het afgelopen decennium weinig spectaculairs boven komen drijven. Het gat tussen de oude generatie en de nieuwe is een jaar of tien. Waar John Heitinga en Joris Mathijsen jarenlang het verdedigende blok waren, staat er bijna een elftal centrale verdedigers te trappelen om zich bij de Oranje selectie te mogen voegen. Stefan de Vrij, Bruno Martins Indi, Joël Veltman, Stefano Denswil, Karim Rekik, Jeffrey Bruma, Virgil van Dijk, Jeffrey Gouweleeuw, Nick Viergever en daarachter nog een aantal, iets jongere, maar minstens net zo talentvolle jongens.

Stuk voor stuk zullen deze verdedigers over een jaar of vijf het niveau van hun (eerlijk is eerlijk) matige voorgangers hebben overtroffen. Maar dat gaat er niet in bij een deel van het Nederlandse publiek. 'Wij' leven namelijk onder het credo: als je geselecteerd wordt, moet je er staan. Wie in Oranje staat, moet meekunnen met de wereldtop. Dit is een sprookje. De wereldtop ligt buiten bereik, door de overgangsfase waarin het Nederlands elftal zich bevindt. De zilveren generatie van Johannesburg begint langzaamaan op haar laatste voeten te lopen. Alleen de ware toppers zijn overgebleven. De rest komt net kijken.

Toch valt dit niet te relativeren voor de achterban van Oranje. Jongens als De Vrij en Blind worden met de grond gelijkgemaakt na een zwakke prestatie. Waar negen maanden geleden De Vrij nog een topper in spe was en blind Speler van het Jaar bij Ajax, zijn de twee nu het niveau van het Nederlands elftal onwaardig in de publieke opinie. Met het dringende advies hen niet meer te selecteren. Als je respectievelijk 21 en 23 jaar oud bent, mag je kennelijk geen fouten meer maken. De Engelse ziekte is daarmee overgeslagen naar Nederland.

Waar talenten in Nederland van oudsher de ruimte krijgen om te groeien en fouten te maken, zijn de eisen tegenwoordig schier onmenselijk. Het is toch raar dat jonge spelers zo'n grote last op hun schouders moeten dragen? Dan klopt er iets niet in de mindset van de criticasters. Je kunt Blind nog niet afschrijven, vanwege een aantal mindere wedstrijden. Hij heeft nog heel veel ruimte om te groeien, ervaring op te doen en beter te worden. Hetzelfde geldt voor De Vrij en al die andere jonge spelers die zo sterk worden afgerekend op hun prestaties. De oude generatie zou de fouten van de nieuwe generatie moeten opvangen. Wanneer dat niet mogelijk is, moet de schuld niet in de schoenen van die nieuwe generatie worden geschoven.

Laat het talent van Nederland vrijuit voetballen. Moedig ze aan, stuur ze bij, coach ze en geef ze advies, maar boor ze niet de grond in. Het talent is aanwezig, de faciliteiten zijn aanwezig, alleen het juiste klimaat mist. Reken Stefan de Vrij niet af op een slechte wedstrijd tegen Japan. Denk op zo'n moment terug aan de wedstrijden tegen Italië en Portugal, waar respectievelijk Mario Balotelli, Stephan El Shaarawy en Cristiano Ronaldo, bepaald niet de minsten, nauwelijks te zien waren. Als het komende zomer onverhoopt helemaal misgaat in Brazilië, denk dan bij jezelf: ach, die jongens komen er wel.