Bizar statement Barcelona beëindigde droomhuwelijk: ‘De magie nam af’

LONDEN - Met tranen in de ogen nam Cesc Fàbregas vorig weekeinde afscheid van het Engelse voetbal. De 31-jarige middenvelder verliet Chelsea recentelijk voor een dienstverband bij AS Monaco en speelde op 5 januari in het FA Cup-toernooi tegen Nottingham Forest (2-0) zijn voorlopig laatste wedstrijd op het eiland. Fàbregas miste in de eerste helft een strafschop, maar doordat ploeggenoot Álvaro Morata na rust tweemaal scoorde, kreeg de geboren Catalaan toch het vertrek waar hij op zinspeelde. Manager Maurizio Sarri gunde zijn gelegenheidsaanvoerder vijf minuten voor tijd op een volgepakt Stamford Bridge een publiekswissel, waarna de spelmaker hevig geëmotioneerd afzwaaide. Fàbregas beleefde succesvolle periodes in Engeland bij Arsenal en Chelsea, maar schaadde uiteindelijk zijn eigen reputatie doordat hij op 24-jarige leeftijd de lokroep van jeugdliefde Barcelona niet kon weerstaan.

Door Demen Bülbül

Toen Patrick Vieira Arsenal in de zomer van 2005 de rug toekeerde om aan de slag te gaan bij Juventus, hadden weinigen kunnen bevroeden dat Arsène Wenger het vertrek van zijn protegé intern zou opvangen. Sterker nog: de grootste manager uit de clubhistorie van the Gunners had de opvolger van Vieira twee zomers eerder zelf al weggeplukt uit La Masía, de befaamde jeugdopleiding van Barcelona. Arsenal betaalde destijds namelijk een schamele drie miljoen euro om Fàbregas naar Islington te halen. Wenger schonk de toen piepjonge Spanjaard zijn eerste minuten voor Arsenal op 28 oktober 2003 in de League Cup-wedstrijd tegen Rotherham United; met zijn 16 jaar en 177 dagen geldt Fàbregas nog altijd als de jongste debutant ooit in de geschiedenis van de club. De Franse oefenmeester liet de middenvelder dat kalenderjaar nog tweemaal opdraven, waarna het geduld van Fàbregas lang op de proef werd gesteld.

Ofschoon Fàbregas in het seizoen 2003/04 ongeslagen landskampioen van Engeland werd met Arsenal, kwam hij in de gehele tweede seizoenshelft niet meer in actie. Wenger liet de jongeling in de luwte wennen aan zijn nieuwe omgeving, waarna Fàbregas in het seizoen 2004/05 definitief zijn plekje bemachtigde in de selectie van het toentertijd in Engeland oppermachtige Arsenal. Hij kwam die voetbaljaargang in alle competities liefst 46 maal in actie en maakte zoveel indruk, dat Wenger in de zomer die volgde bereid was om in te stemmen met een vertrek van Vieira. Laatstgenoemde was jarenlang het toonbeeld van onverzettelijkheid op het middenveld van Arsenal, maar zat ook de ontwikkeling van Fàbregas in de weg, zo legde Wenger in maart 2006 uit aan de Chronicle Live: "Wanneer je een visie hebt om jonge talenten te laten doorbreken, is de laatste stap om plaats te maken voor hen. Anders kun je niet spreken van een dergelijke visie. Bij veel clubs lopen jonge, talentvolle spelers rond, maar als je de deur niet voor hen opent, blijven ze achter in hun ontwikkeling. Patrick is een geweldige speler voor ons geweest, maar of het de juiste beslissing was om hem te verkopen, deert mij niet. Fàbregas wachtte op zijn kans en als Patrick niet was vertrokken, had hij nog twee jaar moeten wachten op zijn kans."

Na het vertrek van Vieira beleefde Arsenal in het seizoen 2005/06 allicht het beste Europese seizoen uit de clubgeschiedenis, met Fàbregas als een van de dragende krachten. De Londense formatie bereikte de finale van de Champions League, die na een vroege rode kaart voor doelman Jens Lehmann en twee late tegentreffers uiteindelijk jammerlijk verloren ging tegen Barcelona (2-1). Arsenal maakte in de knock-outfase echter grote indruk: zonder ook maar één doelpunt te hoeven incasseren, werden achtereenvolgens Real Madrid, Juventus en Villarreal uitgeschakeld. Fàbregas kreeg centraal op het middenveld telkens het vertrouwen van Wenger en werd daarbij ondersteund door de Braziliaan Gilberto Silva, die als stofzuiger het beste haalde uit de fijnbesnaarde Spanjaard. "Toen Fàbregas achttien of negentien was, liet ik hem zo nu en dan in een 4-4-2-systeem spelen met Vieira, maar ik zag dat het niet werkte. Toen moest ik de keuze maken om Vieira te laten vertrekken, want een middenveld met Fàbregas en Gilberto Silva werkte wel", vertelde Wenger later, in augustus 2009, aan de Daily Mail. "Ik moest Fàbregas wel laten spelen: hij was negentien en ik wist dat hij anders zou willen vertrekken. We namen het risico dat alles wat we hadden opgebouwd uit elkaar zou vallen; we stelden alles in het werk om Fàbregas optimaal te laten renderen."

Na de verloren Champions League-finale volgde voor Arsenal een overgangsjaar. De club verruilde het legendarische Highbury in 2006 voor het hypermoderne Emirates Stadium en moest mede daardoor financieel gezien een pas op de plaats maken. Arsenal eindigde in de Premier League op een teleurstellende vierde plaats en zag aan het einde van het seizoen ook nog eens sterspeler Thierry Henry naar Barcelona verkassen. In dezelfde transferzomer verliet ook een andere oudgediende, Freddie Ljungberg, de club, terwijl eerder al afscheid was genomen van spelers als Soll Campbell, Ashley Cole, Robert Pirès en Lauren. Een nieuw project voor Wenger, die daarbij vertrouwde op de jeugd en met name voor Fàbregas een bijzondere rol zag weggelegd. Arsenal heroverde na enkele magere jaren nationaal in het seizoen 2007/08 met fris en aanvallend spel het hart van de voetbalwereld en daarbij was de rol van Fàbregas doorslaggevend. Hij produceerde als centrale middenvelder in 32 Premier League-wedstrijden 7 doelpunten en liefst 20 assists en drukte zo voor het eerst uitdrukkelijk zijn stempel op het aanvalsspel van Arsenal. Noot verdient dat Fàbregas pas op de voorlaatste speeldag van dat seizoen zijn 21ste verjaardag vierde.

Zijn prestaties leverden hem naast een plek in het PFA Team of the Year de PFA Young Player of the Year-award op. Voldoende voor echte prijzen was het echter niet, ondanks dat Arsenal de uiteindelijke kampioen Manchester United lang het vuur aan de schenen legde in de titelstrijd. In speelronde 27 ging het in de uitwedstrijd tegen laagvlieger Birmingham City volledig mis voor het jonge team van Wenger. Nadat Arsenal de Braziliaanse Kroaat Eduardo da Silva al na drie minuten was kwijtgeraakt met een vreselijke enkelbreuk, stortte de ploeg mentaal in. De Londenaren stonden meer dan negentig minuten met een man meer op het veld, maar moesten in de vijfde minuut van de blessuretijd toch de gelijkmaker van James McFadden incasseren (2-2). Arsenal verspilde zijn meer dan goede uitgangspositie daarna en verloor de aansluiting met Manchester United volledig: de zeven duels die volgden na het debacle tegen Birmingham City leverden slechts zeven punten op, waardoor de tweede plaats zelfs nog werd afgestaan aan Chelsea. Uiteindelijk eindigde Arsenal als derde, met slechts vier punten minder dan het Manchester United van onder anderen Cristiano Ronaldo.

"De blessure van Eduardo had een enorme impact op iedereen: vanaf dat moment stortten we in. We concurreerden tot het einde van het seizoen met Manchester United, maar we konden het uiteindelijk niet afmaken. Het was een mentale kwestie, ja", erkende Fàbregas zelf in oktober 2013, in een uitgebreid interview met The Guardian. De selectie van Arsenal herbergde met onder meer William Gallas en Kolo Touré enkele ervaren krachten, maar van alle Premier League-teams dat seizoen stuurde gemiddeld gezien alleen Manchester City wekelijks een jongere basiself het veld op (gemiddelde leeftijd van 24,3 jaar tegenover een gemiddelde leeftijd van Arsenal van 24,5 jaar). Fàbregas ervoer de sfeer bij Arsenal soms als vrijblijvend: "Als iedereen zo jong is, is het lastig om iemand te vinden die opstaat en roept 'Come on!'. Daarnaast, omdat we als ploeg zo jong waren, heerste er altijd een gevoel van 'de volgende keer beter'. De supporters bleven ons altijd steunen. Dat is geweldig, maar als ik slecht speel, wil ik kritiek horen. Natuurlijk wilde ik niet uitgefloten worden, maar ik wilde druk, het gevoel van moeten presteren. We hadden vaak teambesprekingen. Ze hielpen, maar de ervaring ontbrak. We hebben daar veel onder geleden."

Gallas maakte voorafgaand aan het seizoen 2006/07 de overstap van Chelsea naar Arsenal, maar hij bleek niet de leider waar de jonge jongens zich aan konden optrekken. De Franse centrumverdediger kreeg na het vertrek van Henry naar Barcelona de aanvoerdersband om zijn arm geschoven door Wenger, maar nadat Gallas in de media hard had uitgehaald naar enkele van zijn teamgenoten, besloot de Arsenal-coach in november 2008, bijna halverwege het seizoen, Fàbregas te benoemen tot zijn nieuwe captain. De toen nog altijd pas 21-jarige middenvelder leidde Arsenal op 25 november 2008 in het Champions League-duel met Dynamo Kiev voor het eerst het veld op. "Het is voor mij een enorme eer om aanvoerder te zijn van een van de grootste clubs ter wereld. Ik ben enorm trots en ik ga mijn best doen om het team vooruit te helpen. Ik denk niet dat mijn leeftijd een probleem is. Ik heb veel ervaring gezien het aantal wedstrijden dat ik al gespeeld heb voor Arsenal en ik ken mijn teamgenoten goed", zei Fàbregas toen. Later, in 2017, gaf hij toe dat de beslissing van Wenger voor hem als een grote verrassing kwam: "Het was een lastige situatie, omdat ik pas 21 was. Wenger wilde een nieuwe aanvoerder, maar ik had niet verwacht dat hij mij zou kiezen op 21-jarige leeftijd. Ja, ik speelde al vijf of zes jaar voor Arsenal, maar het choqueerde enigszins. Het was een grote test voor me, maar ik nam het goed op en uiteindelijk ging het goed. Ik ben er nog altijd dankbaar voor."

Daar bleef het qua verantwoordelijkheid echter niet bij voor Fàbregas: in 2009 gooide Wenger het systeem van Arsenal om met het doel zijn spelmaker beter te laten renderen. De Fransman wisselde het vertrouwde 4-4-2-systeem in voor een 4-3-3-systeem, zodat Fàbregas in defensief opzicht ontlast zou worden en zijn grootste kwaliteit, het geven van de final pass, beter tot zijn recht zou komen. "Cesc Fàbregas heeft de mentaliteit van Arsène Wenger veranderd", claimde Henry, nota bene Fàbregas’ nieuwe trainer bij AS Monaco, in augustus 2015 bij Sky Sports. "We waren bij Arsenal gewend om in een 4-4-2-systeem te spelen, maar vanwege Fàbregas begon Wenger na te denken over een ander systeem. Hij wilde het team volledig om hem heen bouwen en besloot over te stappen naar een 4-3-3-systeem. Sindsdien is hij er niet meer van afgestapt en geloof het of niet: ik ben ervan overtuigd dat Fàbregas daar de reden voor is geweest."

De tactische omzetting van Wenger legde Fàbregas en Arsenal geen windeieren: met 15 doelpunten en 15 assists in 'slechts' 27 Premier League-wedstrijden beleefde de rechtspoot in het seizoen 2009/10 statistisch gezien de beste fase uit zijn carrière. Arsenal greep echter opnieuw naast eremetaal. De ploeg ontbeerde de defensieve stabiliteit om de concurrentie aan te gaan met Manchester United en het inmiddels kapitaalkrachtige Chelsea en werd daarnaast grote delen van het seizoen geplaagd door blessureleed. Schrijnend was de harde ingreep waarmee Giorgio Chiellini in november 2009 in een oefenduel van Oranje met Italië het seizoen van Robin van Persie ruïneerde. De huidige aanvaller van Feyenoord was het Premier League-seizoen met zeven doelpunten en zeven assists in elf duels fantastisch begonnen, maar door een enkelblessure kwam hij daarna nog maar vijfmaal in actie. Fàbregas zelf haalde de dertig wedstrijden dat seizoen als gezegd evenmin, net als andere creatievelingen zoals Tomas Rosicky en Samir Nasri.

De positie van Fàbregas stond ondertussen nimmer ter discussie in Noord-Londen, maar vanuit Catalonië werden de pogingen om de verloren zoon terug te halen steeds hardnekkiger. Barcelona zette met onder anderen Xavi ('Fàbregas heeft intern aangegeven dat hij naar Barcelona wil komen en wanneer iemand ergens heen wil, dan belandt hij daar ook') en Lionel Messi ('Arsenal zit bij Fàbregas in het hart, maar Barcelona stroomt door zijn bloed') zwaar geschut in. Niet zelden werd de media gebruikt om het kind van Arenys de Mar te overtuigen van een terugkeer. Voormalig voorzitter Joan Laporta stelde dat Barcelona er alles aan zou doen om Arsenal van Fàbregas te beroven, 'zodat het recht zou zegevieren'. Ook José Manuel Reina, ex-doelman van Blaugrauna, bemoeide zich met de kwestie: hij trok in 2010 tijdens de huldiging van Spanje na de WK-winst samen met Carles Puyol een shirt van Barcelona over het hoofd van Fàbregas, die op dat moment nog gewoon onder contract stond bij Arsenal.

De hoofdrolspeler relativeerde de ogenschijnlijk ongemakkelijke situatie, maar een jaar later was zijn droomtransfer alsnog beklonken. Barcelona bereikte op 15 augustus 2011 voor een bedrag van ongeveer 35 miljoen euro een akkoord met Arsenal over een overgang van Fàbregas naar Catalonië. De technicus maakte op 24-jarige leeftijd vol verwachting de overstap naar het Camp Nou: trainer Josep Guardiola overhandigde hem bij zijn presentatie hoogstpersoonlijk ‘zijn’ nummer 4 en beloofde een plekje in zijn dreamteam. Barcelona had zojuist voor de tweede keer in drie jaar tijd de Champions League gewonnen, maar Guardiola dacht op zijn toch al overvolle middenveld een plekje vrij te kunnen maken voor Fàbregas. "Ik keer terug naar huis. Ik weet dat de supporters van Arsenal teleurgesteld zullen zijn door mijn vertrek, maar ik ben hier voor de uitdaging van mijn leven", zo liet Fàbregas optekenen bij zijn presentatie. De middenvelder hield de lippen in de laatste tweeënhalf maand voor zijn vertrek stijf op elkaar. "Het spijt me dat ik niets kon zeggen, maar Arsenal stond het me niet toe. Het spijt me, omdat ik een geweldige relatie heb met de supporters. Ik heb de tijd genomen om die relatie op te bouwen en het zou me teleurstellen als ik enkele supporters zou verliezen."

Fàbregas speelde uiteindelijk 303 officiële wedstrijden voor Arsenal, verdeeld over acht seizoenen, waarin hij goed was voor 57 doelpunten en 91 assists. Behalve de Community Shield in 2004 en de FA Cup in 2005 won hij geen prijzen met de roodhemden (voor het door Arsenal in het seizoen 2003/04 behaalde kampioenschap ontving hij geen winnaarsmedaille, doordat hij geen minuten maakte in de competitie). Snel nadat Fàbregas Arsenal had verlaten, keerden ook Nasri (in 2011 naar Manchester City) en Van Persie (in 2012 naar Manchester United) de club de rug toe. Wenger bleef zitten, maar moest zijn ploeg wel volledig herstructureren, zonder zijn spil. Fàbregas meldde zich ondertussen bij zijn nieuwe club, waar hij een onderdeel werd van de geoliede machine die Guardiola na zijn intrede in 2008 had gecreëerd en geperfectioneerd. Het was Pep er veel aan gelegen zijn aankoop te laten renderen: het vertrouwde 4-3-3-systeem werd met grote regelmaat ingeruild voor een formatie met vier middenvelders. "Guardiola dacht na drie jaar, waarin Barcelona fantastisch had gevoetbald en veel prijzen had gewonnen, dat andere teams zich steeds beter konden instellen op het 4-3-3-systeem", zei Fàbregas daarover in 2016 aan Sky Sports. "Hij wilde zijn systeem veranderen, met drie verdedigers, vier middenvelders en Lionel Messi die vanuit de punt van de aanval uit zou zakken. Hij wilde het middenveld domineren en buitenspelers hebben die de diepte opzochten. Ik genoot ervan, want ik had veel vrijheid. Ik mocht spelen waar ik het idee had gevaarlijk te kunnen zijn. Ik was een nummer tien, maar met de mentaliteit om doelpunten te maken."

Fàbregas kende een prima debuutjaar: hij speelde 48 wedstrijden in alle competities en toonde zich daarin met 15 doelpunten en 20 assists uiterst productief. Barça greep weliswaar naast de Spaanse landstitel en wist zijn Champions League-zege niet te prolongeren, maar legde wel beslag op de Spaanse Supercopa, de Europese Super Cup, het WK voor clubteams en de Copa del Rey. Nadat Guardiola in de zomer van 2012 vertrok bij Barcelona, kreeg Fàbregas te maken met eerst Tito Vilanova en later Gerardo Martino. Beide oefenmeesters wisten de kwaliteiten van Fàbregas niet optimaal te benutten, ondanks het feit dat de middenvelder na drie seizoenen voor Barcelona uitstekende cijfers kon overleggen: in 151 officiële duels liet hij 42 doelpunten en 51 assists noteren. "Het heeft me 100 procent niet geholpen dat er zo veel middenvelders rondliepen bij Barcelona. Daarnaast was er na het vertrek van Guardiola plots een plek minder over op het middenveld", zei Fàbregas over zijn periode bij Barcelona.

Fàbregas voelde zich in de zomer van 2014 voor de tweede keer in zijn carrière genoodzaakt Barcelona te verlaten, mede ingegeven door de steeds heviger wordende kritiek op zijn spel. Zo werd hij aan het einde van het seizoen 2013/14 in de thuiswedstrijd tegen Athletic Club uitgefloten door een deel van de eigen aanhang. Bij zijn vertrek publiceerde Barcelona een tamelijk bizar statement op de clubsite, waarmee het de verkoop van de middenvelder leek te willen rechtvaardigen: "Ondanks een flitsend begin, nam Cesc’s bijdrage richting het einde van ieder seizoen drastisch af. Waar hij zich in het begin met assists en doelpunten nadrukkelijk mengde in het aanvalsspel, nam de magie in de loop van ieder seizoen telkens af. In zijn laatste 24 wedstrijden van elk seizoen wist hij slechts één keer, zes keer en één keer te scoren. Vanwege een bepaalde reden was hij in de tweede seizoenshelft nooit zo goed als in de eerste."

De voorkeur van Fàbregas ging vervolgens uit naar een terugkeer naar Arsenal, maar daar stak nota bene voetbalvader Wenger hoogstpersoonlijk een stokje voor. De keuzeheer weigerde gebruik te maken van de optie die Arsenal bij de verkoop van Fàbregas had bedongen om hem als eerste club op te kunnen pikken bij Barcelona. Wenger bevestigde in oktober 2014 dat zijn voormalige oogappel zijn zinnen had gezet op een nieuwe samenwerking: "Zeker, ja. Ik wil er geen al te groot verhaal van maken, maar het is zo. Als Cesc Fàbregas terug zal blikken op zijn carrière, zal hij zien dat Arsenal en ikzelf een positieve invloed hebben gehad op zijn ontwikkeling. Ik koester zelf geen wrok jegens hem. Ik houd van hem als speler en als persoon." Doordat Wenger, die zelf uiteindelijk tot vorig jaar de scepter zwaaide bij Arsenal, geen heil zag in een hereniging met Fàbregas, moest laatstgenoemde een belofte uit 2011 breken.

Fàbregas zei toen namelijk in een interview met Don Balón, enkele maanden voor zijn vertrek uit het Emirates Stadium, dat 'als hij Arsenal ooit zou verlaten, hij nooit voor een andere Engelse club zou spelen'. In 2014 wist echter nota bene José Mourinho hem te overtuigen om de overstap te maken naar Chelsea, dat de middenvelder voor ongeveer 35 miljoen euro kon oppikken bij Barcelona. "Ik weet waarom hij voor Chelsea koos", zei the Special One vlak na de komst van Fàbregas. "Ik kan niet zeggen waarom hij Arsenal ooit verlaten heeft, of waarom hij niet is teruggekeerd bij die club. Ik weet niet of het zijn eigen beslissing was of die van de manager. Ik heb hem slechts beloofd dat we een ploeg zouden bouwen die uitstekend bij zijn manier van voetballen zou passen. Ik heb hem beloofd dat hij een belangrijke schakel zou worden in ons project. Normaal is het zo dat goede projecten resulteren in titels. Daar was hij naar op zoek."

De Spaanse middenvelder kende een overweldigend debuutjaar op Stamford Bridge: Chelsea legde op overtuigende wijze beslag op de Engelse landstitel, met Fàbregas als grote initiator. Hij speelde 34 wedstrijden in de Premier League en gaf meer assists dan wie dan ook: 19. In het seizoen 2015/16 kenden the Blues een grote terugval, hetgeen Mourinho vlak voor de jaarwisseling zijn baan kostte. Interim-trainer Guus Hiddink eindigde uiteindelijk op een tiende plaats met de Londenaren, hetgeen de clubleiding er in de zomer van 2016 toe deed besluiten Antonio Conte aan te stellen als nieuwe eindverantwoordelijke. De Italiaan maakte schoon schip en degradeerde Fàbregas vrijwel onmiddellijk tot reserve: in totaal was de middenvelder in het seizoen 2016/17 slechts dertienmaal basisspeler. Conte koos op het middenveld voor het loopvermogen van N'Golo Kanté en Nemanja Matic en had de resultaten aan zijn zijde: Chelsea stelde voor de vijfde maal in zijn historie de Premier League-titel veilig en haalde tevens de finale van de FA Cup, die uiteindelijk verloren ging tegen Arsenal. Zijn teloorgang bij Chelsea kostte Fàbregas ook zijn plek in de nationale ploeg van Spanje: na zijn 110e interland op het EK van 2016 in Frankrijk werd hij niet meer opgeroepen.

De assistkoning weet zijn reserverol bij Chelsea in februari 2017 aan de evaluatie van de sport: "Vandaag de dag is het voor de talentvollere spelers moeilijker om te slagen. Mijn fysieke kwaliteiten zijn niet uitmuntend, ik ben niet de snelste en ook niet de sterkste. Vandaag de dag helpt het als je als voetballer erg sterk bent en veel loopt. Daarom is het voor mij belangrijk om me in dat opzicht te ontwikkelen. Je ziet steeds vaker dat spelers met minder talent, maar met meer kracht het voetbal domineren." Toch wist hij zich in het seizoen 2017/18, onder dezelfde trainer, bij Chelsea terug te vechten in de basiself. "Ik zou liegen als ik zeg dat ik me geen zorgen maakte. Ik kwam nauwelijks aan spelen toe en maakte geen deel uit van de plannen van de manager", blikte Fàbregas in december 2017 terug in gesprek met de Express. "Je kunt dan twee dingen doen: opgeven en accepteren dat je geen onderdeel meer bent van het team, of je toont je nederig en laat de trainer zien dat hij fout zit en dat je te vertrouwen bent. Ik heb het laatste gedaan. Mijn relatie met de coach is nu fantastisch. Hij vertrouwt me en weet exact wat ik het team kan geven. Je moet je als voetballer aanpassen aan de methode en de filosofie van de manager. Ik moest vooral in defensief opzicht wennen aan mijn nieuwe rol. Het verdedigen is niet mijn grootste kwaliteit, maar ik moet me wel aanpassen. Aan het begin van het seizoen zou de coach me nooit hebben vertrouwd in een 3-4-3-systeem, nu wel."

Net toen de relatie tussen Fàbregas en Conte enigszins verbetering toonde, werd laatstgenoemde op straat gezet door Chelsea. De blauwhemden hadden weliswaar de FA Cup gewonnen in de laatste wedstrijd onder leiding van de flamboyante Italiaan, maar de vijfde plaats in de competitie was voor de clubleiding onaanvaardbaar. Chelsea strikte Sarri als opvolger van Conte en daarmee was het doodvonnis van Fàbregas op Stamford Bridge feitelijk getekend. Sarri kwam over van Napoli en nam Jorginho voor 65 miljoen euro met zich mee. De zestigjarige oefenmeester stapte onmiddellijk af van het 3-4-3-systeem van Conte en introduceerde zijn eigen, karakteristieke 4-3-3-systeem, met Jorginho als anchorman en twee atletische halfspelers. Fàbregas was in de Premier League slechts één keer basisspeler onder Sarri en speelde tegen Nottingham Forest zijn laatste wedstrijd voor the Blues. Hij had geen aandeel in de doelpunten, waardoor hij bleef steken op 22 treffers en 57 assists in 198 wedstrijden voor Chelsea.

Bij AS Monaco is Fàbregas toe aan het laatste hoofdstuk van zijn imposante carrière. De Premier League heeft hij na een duizelingwekkend aantal van 111 assists uitgespeeld, zal zelfs zijn grootste criticaster erkennen. Hij zal herinnerd worden als een Premier League-gigant, maar bij een enkeling zal wellicht toch ook het gevoel beklijven dat hij zichzelf én de Premier League tekort heeft gedaan, door de beste jaren van zijn loopbaan te verspillen bij Barcelona.