De bal wordt in Argentinië bemind als een vrouw

Vorige week zijn de laatste landen gekwalificeerd voor het WK in Zuid-Afrika. Hoewel de kwalificatie van Argentinië alles behalve soepel is verlopen, is het toch nog groepshoofd. Met de hakken over de sloot werd een slechte wedstrijd in Uruguay winnend afgesloten, waardoor de Argentijnen de laatste directe kwalificatieticket van Zuid Amerika hebben veroverd.

De prestaties van de Argentijnen op een WK zijn sinds 1994 niet om over naar huis te schrijven. Het WK van 1994 waarin Diego Armando Maradona zijn laatste visitekaartje wilde afgeven, maar dat niet kon doen zonder te snuiven, heeft voor veel verandering gezorgd. Het Argentijnse elftal beschikte altijd over wilde, ongure mannen met onverzorgde lange haren en baarden, net als hun grote held Ernesto Che Guevara. Mannen als Daniel Passarella, Mario Kempes, Maradona, Claudio Caniggia, Diego Simeone enz. Ze straalden agressie, mannelijkheid en onoverwinnelijkheid uit. Tegenstanders werden negentig minuten lang geïntimideerd, binnen en buiten de lijnen. Maar na het cocaïnegebruik van Maradona moest de Argentijnse bond drastische maatregelen nemen.

Onder leiding van Passarella moesten de Argentijnen op het WK van 1998 een fair-play imago uitstralen. Passarella stond zelf in zijn voetbaljaren bekend als één van de meest gevreesde verdedigers van zijn generatie. Toch nam hij zijn taken zeer serieus. Alle spelers die voor het Argentijnse elftal wilden spelen moesten heropgevoed worden. De haren moesten worden gekort, de slidings niet meer op kniehoogte en geen gemekker of intimidaties meer aan het adres van de scheidsrechters. Dat daardoor Argentinië haar beste speler, Fernando Redondo, thuis moest laten nam Passarella maar voor lief.

Alle goede bedoelingen ten spijt, de worsteling van de Argentijnen met hun eigen persoonlijkheid brak ze tegen Nederland op. De Argentijnen waren tam en onherkenbaar. Ortega kon het niet meer aan, Bergkamp maakte het schitterend af. Toch heeft Argentinië geprobeerd dat nette imago sindsdien vast te houden. Hoewel de haren daarna wel weer langer mochten, moesten de Argentijnen zich alsnog op het veld beheersen. Het imago werd lichtelijk verbeterd, de resultaten bleven uit.

Naast het bovengenoemde en het aanbreken van economisch zeer moeilijke tijden voor het Argentijnse volk, werd de schreeuw om de wereldtitel nog groter, dat zorgde ervoor dat de Argentijnse voetballers zich nog onwenniger voelden. Immers de liefde van het Argentijnse volk voor de bal is ongeëvenaard. De bal wordt in Argentinië bemind als een vrouw, “la pelota” noemen ze haar, in tegenstelling tot de Spanjaarden die het mannelijke “el balon” gebruiken. Voetbal is in Argentinië terug te vinden in alles wat met het leven te maken heeft. In de politiek, vreugde en verdriet maar ook in de liefde en de dood. Het gaat zelfs zover dat een River-supporter zijn kinderen vraagt op zijn sterfbed zich te hullen in een Boca shirt. Dat om aartsrivaal Boca Juniors met zich mee te begraven. De tragedie wil dan ook dat de bijna obsessieve liefde van de Argentijnen niet gebaseerd is op de liefde voor de sport zelve, maar dat het voetbal een soort vluchtroute is om niet met het eigen leed bezig te zijn.

Toch heeft de bal de Argentijnen ook wel mooie momenten bezorgd. De onderdrukking van de Argentijnse bevolking door de militaire junta werd met het behalen van de wereldbeker in 1978 minder hachelijk. Het bloedvergiet van de falklands-oorlog werd gewraakt met de doelpunten van Maradona tegen de Engelsen in Mexico. Sindsdien is elke wereldkampioenschap weer een reden voor het Argentijnse volk om te bidden, om hoop te hebben en de eigen problemen voor even te vergeten.

Dat in tegenstelling van de altijd olijke Brazilianen. Ze zoeken overal naar het plezier en kunnen heel goed sarcastisch zijn jegens eigen leed. De grijns van Ronaldinho zul je zelden op een Argentijnse gezicht zien. En wanneer je die wel ziet, dan is het een slechte imitatie van een Braziliaan. De Argentijnen vinden de Brazilianen onverantwoord en clownesk, daartegenover staat dat de Brazilianen de Argentijnen bestempelen als chagrijnig, depressief en arrogant. Voor mij zijn deze verschillen de reden waarom de Brazilianen zoveel succes hebben met voetbal en de Argentijnen alleen maar de tragiek erop na houden.

Argentinië fascineert door haar paradoxen. Het bestuderen en analyseren van voetbal is een universitaire studie, maar tegenover dat rationele staat dat dwaze, soms idiote, onberekenbare gedrag, die Plato aan de ‘Eros’ zou toedichten. De gekte gaat zelfs zover dat de geboortedatum van Maradona verheven is tot de geboorte van een nieuw religie; de Maradona Church, met als bijbel de autobiografie van Maradona. De apostelen zijn degenen die El Diego tijdens zijn carrière hebben geholpen.

Dezelfde El Diego wordt nu maandenlang getreiterd om zijn bondscoachschap op te geven. Onder zijn leiding is de kwalificatiereeks dramatisch verlopen. Voor het eerst sinds 1990 zijn de Argentijnen dan ook geen favoriet voor de eindzege. Met Maradona aan het roer, die met zijn ego een karikatuur is van zichzelf, heeft Argentinië openlijk en officieel gesolliciteerd voor misschien wel een nog grotere afgang dan de uitschakeling in 2002.

Echter voor de goedgelovige Argentijn is er nog hoop. Immers, Argentinië heeft nooit het WK gewonnen in een jaar waarin zij zelf tot één van de favorieten behoorde. Maradona die alles behalve een capabele trainer is, neemt alle druk op zichzelf. Met zijn uitspraken en media-acts heeft hij in een jaar tijd afgerekend met het nette imago dat sinds 1998 door Passarella werd ingezet. Het WK zal het toneel worden van grove overtredingen en scheidsrechterlijke intimidaties. Met Messi in het elftal, heeft Argentinië voor het eerst sinds jaren een speler die over een uitzonderlijke klasse beschikt.

Verder is er de terugkeer van Pablo Aimar, de enige Argentijnse voetballer die spelvreugde uitstraalt. Dit moet zijn WK worden, niet het WK van de onder druk altijd falende Veron en niet het WK van de triest ogende Riquelme, maar het wordt het WK van El Payaso (de clown). Onder Maradona’s supervisie wordt het aanstaande WK voor de derde keer een prooi voor de Argentijnen. Zeker na de uitschakeling van Guus Hiddink, is er geen andere coach die de natuurwetten nog meer kan beïnvloeden dan El Diego.