De wapengekke oud-spits die samen met de camorra Lazio probeerde te kopen

De rijke voetbalgeschiedenis kent vele markante, tragische of grappige personages. In de rubriek Vedettes licht Voetbalzone telkens het doopceel van een van die figuren. Vandaag het verhaal van de Italiaanse spits die werd weggestuurd door Swansea Town en vervolgens een legende werd bij Lazio Roma.

Door Sander Grasman

Woedend beent de speler in het witte uitshirt van de Azzurri het veld af. Hij maakt nog enkele wegwerpgebaren richting de bank voor hij met een welgemeend Vaffanculo! in de catacomben van het stadion verdwijnt. Deze wedstrijd tegen Haïti op het WK van 1974 zal niet de laatste interland zijn van Giorgio Chinaglia, maar het leidt mogelijk wel indirect tot zijn vertrek van de Europese velden.

Als de Haïtianen in de eerste helft op voorsprong komen, gaan de gedachten van alle Italianen op het veld en thuis voor de buis onmiddellijk terug naar die historische nederlaag van acht jaar eerder, toen de ploeg een plek in de kwartfinales door de vingers zag glippen door een onbeantwoord doelpunt van de Noord-Koreaan Pak Doo-Ik. Een dergelijk scenario moet nu in Duitsland koste wat kost voorkomen worden en na enkele gemiste kansen heeft bondscoach Ferruccio Valcareggi een half uur later genoeg gezien van Chinaglia en wisselt hem voor een andere spits, Pietro Anastasi.

De Lazio-aanvaller, die enkele weken daarvoor zijn club de eerste scudetto uit de clubgeschiedenis heeft bezorgd en topscorer van de Serie A is geworden, is er op zijn zachtst gezegd niet blij mee en laat zijn frustraties de vrije loop. Dat Anastasi uiteindelijk nog de 3-1 binnen schiet, zorgt ervoor dat de tirade van de gewisselde Chinaglia in eigen land op nog meer hoon van de tifosi kan rekenen. Als de Italianen uiteindelijk door een gelijkspel tegen Argentinië en een nederlaag tegen de sterke Polen al in de groepsfase sneuvelen, is de zondebok snel gevonden.

De getrapte scène is illustratief voor de spits die als geen ander de meningen verdeelt. ‘Je haat hem of je houdt van hem’ is een vaak gebruikte manier om iemand te omschrijven, maar niet vaak zo treffend als in het geval van Giorgio Chinaglia. Bij hem bestaat er geen middenweg. De oud-spits van Lazio wordt door het blauwe gedeelte van de stad op handen gedragen, terwijl bijna alle andere supporters in het land zijn bloed wel kunnen drinken. Hij is agressief, gemeen, lomp en arrogant, maar ook een doelpuntenmaker pur sang.

Dat talent komt er nog niet uit als hij begint met voetballen in Wales, het land waar zijn ouders naartoe zijn geëmigreerd op zoek naar economische voorspoed en waar ook de achtjarige Giorgio een paar jaar later belandt. Bij Swansea Town sturen ze hem al na zes wedstrijden weg en zijn carrière lijkt voorbij nog voordat die daadwerkelijk op gang is gekomen. Chinaglia keert terug naar Italië om zijn militaire dienst te vervullen en gaat spelen voor Massese, een clubje in de buurt van zijn geboorteplaats Carrara.

Misschien ligt het Italiaanse voetbal hem gewoon beter, want hier wordt hij vrijwel direct op waarde geschat. Hij dwingt een transfer naar Internapoli af en weer drie seizoenen later speelt hij in de Serie A als Lazio hem voor tweehonderd miljoen lire oppikt bij de tweede club van Napels. Het is het begin van een wederzijdse liefde die aanvankelijk haperend op gang komt.

In zijn tweede seizoen in de hoofdstad degradeert Lazio namelijk, maar de club vaart er wel bij, want de nieuwe coach Tommaso Maestrelli, nota bene een oud-speler van aartsvijand Roma, weet van het zooitje ongeregeld een op elkaar ingespeelde voetbalmachine te creëren en voor Chinaglia is hij als een tweede vader. Lazio promoveert meteen terug naar de Serie A en daarin doet het onmiddellijk mee om de bovenste plaatsen. Chinaglia is met zijn goals goud waard voor de club en hij groeit uit tot een verafgode publiekslieveling.

Het Lazio van de jaren ‘70 is een opmerkelijk gezelschap. Ze zijn uitgesproken aanhangers van het fascisme, snoeihard voor tegenstanders en elkaar en zijn bijna allemaal dol op vuurwapens. Daarmee wordt tijdens trainingskampen op lantaarnpalen, vogels, elkaar en soms ook op irritante Roma-supporters geschoten. De onvermoeibare middenvelder Luciano Re Cecconi is een uitzondering op deze regel en dat maakt het des te tragisch wat er met hem zou gebeuren.

Samen met ploeggenoot Pietro Ghedin en een andere vriend liep Re Cecconi namelijk op een druilerige januaridag een juwelier binnen. Voor de grap riep hij dat zij de zaak kwamen overvallen. Voor hij er erg in had, had de juwelier een wapen op zijn borst gericht en de trekker overgehaald. De kogel doorboorde het hart van de Blonde Engel, zoals Re Cecconi’s bijnaam luidde. Hij was dood voor de hulpdiensten ter plaatse waren.

Het waren in Italië gli anni di piombo, de jaren van lood. Extreemlinkse en extreemrechtse groeperingen pleegden massaal aanslagen en financierden hun terrorisme met overvallen. De juwelier waar de Lazio-speler de dood vond was niet lang daarvoor al eens het slachtoffer van een gewapende overval geweest en dus stond de man achter de toonbank op scherp. “Het was maar een grapje”, waren de laatste woorden van Re Cecconi.

Kort voor zijn middenvelder was ook coach Maestrelli al overleden. Bij hem werd in 1975 darmkanker in een vergevorderd stadium vastgesteld en een jaar later was hij dood. Diens opvolger was duidelijk minder tolerant voor het wispelturige karakter van zijn spits, die natuurlijk ook zijn leermeester miste en vervolgens snel eieren voor zijn geld koos. Chinaglia’s vrouw, die hij ontmoet had tijdens zijn tijd in Napels en de dochter was van een Amerikaanse soldaat die was gestationneerd in die Zuid-Italiaanse stad, wilde graag terug naar haar vaderland en Chinaglia, wiens kledingwinkel was vernield door Roma-supporters en die altijd met een wapen op zak door de stad liep, had daar ook wel oren naar.

De NASL, de North American Soccer League, had in die jaren al meerdere grote sterren naar Noord-Amerika weten te lokken, maar die spelers waren meestal al lang en breed op hun retour. Dat gold zeker nog niet voor de 29-jarige Chinaglia. De Italiaan had nog een aantal productieve seizoenen voor zich en profiteerde optimaal van zijn minder talentvolle of versleten tegenstanders. Hij scoorde er lustig op los, maakte 241 doelpunten in 252 wedstrijden en in zes van de acht seizoenen die de spits uitkomt in de NASL wordt hij topscorer van die competitie.

“Als Chinaglia ergens vandaan schiet, dan doet hij dat, omdat hij denkt dat Chinaglia vandaar kan scoren.” Dat zou Chinaglia in de kleedkamer hebben geroepen, toen een New York Cosmos-teamgenoot hem verweet te vaak voor eigen succes te gaan. An sich is er al wel wat op te merken over dat statement, maar als je bedenkt dat die geïrriteerde ploeggenoot niemand minder was dan Pelé, toch een speler met meer dan duizend doelpunten achter zijn naam en wel het een en ander wist van het maken van doelpunten, wordt die uitspraak al helemaal potsierlijk. De twee speelden samen in New York, waar de Braziliaan vaak als aangever fungeerde voor Chinaglia, maar alsnog vond de Italiaan dat o Rei hem te vaak voor de doeltreffende voeten liep.

Terwijl Chinaglia in New York uitgroeit tot een ster, gaat het met Lazio een stuk minder. Na een gokschandaal wordt de club teruggezet naar de Serie B en worden meerdere spelers jarenlang verbannen uit de sport. Chinaglia besluit een groot deel van zijn eigen geld aan te wenden om de club te kopen. Hij blijkt echter wat minder aanleg te hebben voor besturen dan voor het maken van doelpunten. Bovendien komt hij in opspraak als hij een scheidsrechter te lijf gaat met een paraplu, nadat die een twijfelachtige penalty aan de tegenstander heeft gegeven. Uiteindelijk komt zijn voorzitterschap ten einde als hij wordt aangeklaagd voor wanbeleid en fraude.

In 2005 keert de verloren zoon nog een laatste keer terug in Rome. Hij beweert met hulp van een Hongaarse geldschieter voorzitter Claudio Lotito uit te kunnen kopen. Die laatste heeft de jaren ervoor de ultra’s buitenspel gezet en zij hopen via Chinaglia weer een voet tussen de deur te krijgen. Uit onderzoek blijkt er naast inmenging van de hooligans ook geld van de Casalesi, een camorra-clan uit Napels, betrokken te zijn bij de overnamepoging en de Italiaanse justitie vaardigt meerdere arrestatiebevelen uit, waaronder eentje voor de oud-spits.

Chinaglia ontloopt vervolging, want hij zit tegen die tijd alweer lang en breed in Amerika. Hij zal zijn vaderland nooit meer terugzien, want al in 2012 overlijdt hij na een hartaanval, op 65-jarige leeftijd en twaalf jaar nadat hij door de Lazio-supporters is uitgeroepen tot beste speler uit de clubgeschiedenis. De Laziali waren en zijn hun oude held nog lang niet vergeten.