Hoe regerend én recordkampioen Legia plotseling laatste kwam te staan

Legia Warschau heeft zonder twijfel een van de meest roerige weken in zijn ruim honderdjarige clubhistorie achter de rug. De regerend- én recordkampioen van Polen kreeg te maken met een aanval op de spelersbus, zag trainer Marek Golebiewski per tekstbericht ontslag nemen en zakte naar de laatste plaats in de Ekstraklasa. Hoe kan de club die de afgelopen jaren het Poolse voetbal gedomineerd heeft nu ineens tegen degradatie strijden?

Door Chris Meijer

De grootste crisis in moderne clubgeschiedenis van Legia kwam afgelopen week verspreid over twee dagen ongenadig hard tot uitbarsting. De spelersbus werd zondag na de 1-0 nederlaag tegen Wisla Plock bij het trainingscomplex opgewacht door een groep woedende fans. Ondanks de politiebegeleiding slaagden enkele supporters erin om via de twee ingangen binnen te dringen in de spelersbus. De voornaamste slachtoffers - Mahir Emreli en Luquinhas - leken bewust gekozen, aangezien zij niet het dichtst bij de deuren zaten. Vooral Luquinhas werd flink toegetakeld: hij kreeg een elleboog in het gezicht, werd tegen het glas geduwd en hield daaraan verwondingen aan het hoofd en een gescheurde wenkbrauw over. Ook Emreli liep verwondingen op en moest ter controle worden overgebracht naar het ziekenhuis.

Emreli en Luquinhas waren dan ook niet van de partij toen Legia het woensdag in eigen stadion opnam tegen Zaglebie Lubin. De vraag is of zij überhaupt nog terugkeren, daar zij allebei zouden overwegen om hun contract naar aanleiding van de aanval te laten ontbinden. Aan trainer Aleksandar Vukovic is naar verluidt de taak gesteld om Emreli en Luquinhas te overtuigen om bij Legia te blijven. Het is een van de redenen dat Vukovic afgelopen week ruim een jaar na zijn ontslag bij Legia weer werd teruggehaald. Een dag na de aanval op de spelersbus had Marek Golebiewski zijn ontslag ingediend. Per tekstbericht, omdat sportief directeur Radoslaw Kucharski zijn telefoon niet opnam. Op dezelfde dag zakte Legia na de overwinning van Warta Poznan op Slask Wroclaw naar de laatste plaats in de Ekstraklasa. Het dieptepunt van een sportief voorlopig historisch slecht seizoen van de club die de afgelopen dertig jaar steevast in de top vijf eindigde, met tot dan twaalf nederlagen in zestien wedstrijden.

Vreemd genoeg leek er afgelopen zomer eigenlijk nog geen vuiltje aan de lucht in Warschau. Legia kroonde zich vorig seizoen voor de zevende keer in de laatste negen jaar tot kampioen van Polen. Los van het vertrek van Josip Juranovic (naar Celtic) en Pawel Wszolek (naar Union Berlin) werd de basiself grotendeels intact gehouden en versterkt met Emreli (overgenomen van Qarabag), Ernest Muci (overgenomen van KF Tirana), Josué (overgenomen van Hapoel Beër Sheva), Yuri Ribeiro (overgenomen van Nottingham Forest) en Matthias Johansson (overgenomen van Genclerbirligi, ex-AZ). Onder trainer Czeslaw Michniewicz slaagde Legia er toch knap in om de groepsfase van de Europa League te bereiken. Na Bodo/Glimt en Flora Tallinn dwarsboomde Dinamo Zagreb de weg naar de Champions League, maar na een zege op Slavia Praag werd wel de Europa League bereikt.

De Europese inspanningen leken invloed te hebben op de verrichtingen van Legia in eigen land. Met drie overwinningen uit de eerste tien wedstrijden was de competitiestart uiterst slecht, maar tegelijkertijd werden de eerste twee groepsduels in de Europa League met Spartak Moskou en Leicester City wel gewonnen. Dat Legia voor het eerst in vijf jaar weer eens actief was in de groepsfase van een Europees toernooi nam een deel van het chagrijn over de competitiestart weg. Daarnaast had Michniewicz Legia vorig seizoen op overtuigende wijze naar de landstitel geleid. Toch werd de 4-1 nederlaag op bezoek bij Piast Gliwice trainer Michniewicz uiteindelijk fataal, naar verluidt mede als gevolg van een intern conflict. En het is dat besluit waarom voorzitter en eigenaar Dariusz Mioduski nu als hoofdschuldige voor de dramatische situatie bij Legia wordt aangewezen.

Mioduski heeft Legia sinds maart 2017 volledig in handen. De 57-jarige advocaat is een selfmade miljonair: op zijn zeventiende verhuisde hij met zijn ouders naar de Verenigde Staten, waar hij aanvankelijk als tuinman, klusjesman, winkelmedewerker en bij een McDonald’s werkte. Uiteindelijk slaagde hij er in om op Harvard terecht te komen, waar hij bevriend raakte met Barack Obama. Na zijn studietijd werkte hij bij verschillende advocatenkantoren, keerde hij op zijn 27e terug naar Polen en kwam hij aan het hoofd te staan van een internationale investeringsmaatschappij, voordat hij in 2014 betrokken raakte bij Legia. Aanvankelijk als bestuurslid en grootaandeelhouder, maar na een in zijn voordeel beslecht intern conflict als volledig eigenaar.

De overname door Mioduski zorgde aanvankelijk voor optimisme. Hij had als zakenman een uitstekende en onbevlekte reputatie, waardoor het vertrouwen bestond dat er onder zijn bewind een nieuw hoofdstuk in de clubhistorie van Legia kon worden geschreven. Mioduski besloot zelf als voorzitter aan de slag te gaan, ondanks dat hij geen ervaring met een dagelijkse functie binnen het voetbal had. Dat heeft hem de afgelopen jaren wel eens opgebroken. “Het is makkelijk andermans geld weg te gooien. Ik moedig al mijn criticasters aan om hun geld in het voetbal te steken”, zo zei Mioduski recent daarover. Het zorgt ervoor dat hij bij tijd en wijle wat ad hoc te werk gaat.

Zo versleet Legia sinds zijn aantreden maar liefst zeven verschillende trainers. Vukovic hield het met een dienstverband van 538 dagen tussen april 2019 en september 2020 nog het langst vol onder het bewind van Mioduski. Dat Vukovic nu weer terug is, heeft eigenlijk een voorname, wat pijnlijke oorzaak: hij werd sinds zijn ontslag nog altijd doorbetaald door Legia. “Ik ben niet terug voor de president of de directeur, ik ben terug voor mezelf. Ik ben teruggekomen omdat mijn huis in brand staat”, zei Vukovic kort na zijn aanstelling. De Pools-Servische oefenmeester speelde jarenlang voor Legia en werkte na zijn carrière als jeugd-, assistent-, interim- en uiteindelijk hoofdtrainer voor de club. Het mag geen geheim heten dat verstandhouding tussen Vukovic en Mioduski niet optimaal is. Vukovic zei voor zijn terugkeer zijn salaris alleen nog te laten doorbetalen omdat het rechtstreeks uit de zak van de voorzitter kwam.

Eigenlijk had Mioduski het liefst momenteel een andere trainer voor de groep gehad. In een interview op de website van Legia liet hij openlijk weten Marek Papszun - de trainer van bekerwinnaar Rakow Czestochowa - graag te willen hebben. Papszun wil het seizoen bij Rakow echter afmaken en eerst in gesprek met zijn huidige werkgever, voor hij een besluit neemt over volgend seizoen. De openlijke flirt werd Mioduski overigens niet in dank afgenomen door de eigenaar van Rakow. “De president van Legia praat altijd over het belang van respect tussen clubs uit de Ekstraklasa, om zo samen een sterke competitie te bouwen. Zijn recente uitspraken staan daar compleet haaks op”, zei Michal Swierczewski in gesprek met Meczyki.

Terwijl Mioduski via de media bezig was om Papszun binnen te halen, werd Marek Golebiewski tijdelijk vanaf het tweede elftal doorgeschoven om de meubelen te redden. Zonder noemenswaardige ervaring als trainer, overigens. Sindsdien verloor Legia maar liefst negen van de twaalf wedstrijden. Ook weer niet geheel verwonderlijk, aangezien Golebiewski deel uitmaakte van de staf van voorganger Michniewicz en er dus eigenlijk niet zo gek veel veranderde na zijn komst. Ondertussen achtte Mioduski het verstandig om online openlijk de discussie aan te gaan met fans en journalisten, waarin hij zich uitsprak over sportief directeur Radoslaw Kucharski. “Hij is eerlijk, competent en heeft een oog voor goede voetballers. Maar hij heeft ook een communicatieprobleem. Soms verpest hij het, omdat hij zichzelf boos maakt”, zei Mioduski over de door hem aangestelde sportief directeur, op wiens transferbeleid er zeker na afgelopen zomer de nodige kritiek bestaat. Verder noemde hij de huidige sportieve situatie bij Legia ‘voor negentig procent’ de schuld van de vorige trainer Michniewicz en zijn staf, onder wie conditietrainer Zbigniew Jastrzebski. “Hij wist niet wat hij deed, hij perste alles uit het team.”

Vukovic staat nu voor de zware taak om de boel weer op de rit te krijgen bij Legia. Het voordeel is dat hij dertien spelers uit de selectie al kent uit zijn eerste termijn. De voornaamste taak van Vukovic lijkt te zijn om het vertrouwen terug te brengen binnen de selectie. Op papier heeft Legia namelijk nog steeds een van de meest waardevolle selecties van de Ekstraklasa. Het gebrek aan vertrouwen, wilskracht, energie en discipline, gecombineerd met zichtbare frustraties en een laag moraal zorgden tot dusver voor opvallend slechte resultaten. Vukovic lijkt binnen twee dagen de ploeg toch wat nieuw elan te hebben gegeven, want woensdagavond won Legia mede dankzij twee doelpunten van Rafael Lopes - die lichte verwondingen overhield aan de aanval op de spelersbus, maar al snel liet weten zijn contract niet te zullen inleveren - met 4-0 van Zaglebie Lubin. Legia heeft de degradatiezone door de zege verlaten en bezet nu de vijftiende plaats.

De ruime overwinning zorgde niet voor grote euforie bij de bijna achtduizend aanwezige fans in het Stadion Wojska Polskiego, waar dertigduizend mensen in kunnen. Ondanks dat er bij de rust al een 2-0 voorsprong op het scorebord stond, werden de spelers bij de start van de tweede helft op het veld verwelkomd met een fluitconcert. Voorzitter Mioduski en sportief directeur Kucharski moesten het echter het hele duel ontgelden met kwetsende spreekkoren. De fans van Legia hebben zich afgelopen jaren al verschillende keren tegen Mioduski gekeerd met de verwijten dat hij hebzuchtig zou zijn en valse beloftes zou maken. Het ziet er nu alleen niet naar uit dat deze storm nog zal gaan liggen. De spelers werden na afloop nog op een applaus getrakteerd, maar Mioduski? Zeby ten klub uratowac, musisz szybko abdykowac, kreeg hij onder meer te horen. Oftewel: ‘Om onze club te redden, moet je snel vertrekken’.