‘Ik heb niet eerder verteld dat ze de grafsteen van mijn vrouw hebben besmeurd’

Vanwege de coronacrisis zullen er de komende maanden naar alle waarschijnlijkheid geen supporters aanwezig zijn op de steile tribunes van het Santiago Bernabéu. Voor de beruchte Ultras Sur, de harde kern van Real Madrid, brengt dit echter geen enorme veranderingen met zich mee. De groep werd ruim zes jaar geleden op aandringen van voorzitter Florentino Pérez uit het onderkomen van de Koninklijke verbannen en de leden van de ultra’s moeten de wedstrijden nu verspreid vanuit andere vakken, of voor de televisie, volgen. Pérez is er met deze maatregel in geslaagd om de macht van de Ultras Sur te breken, al betekent dit niet dat de groep helemaal van het toneel verdwenen is. De fanatieke supporters roeren zich nog regelmatig, waaronder tijdens de laatste wedstrijden die Real Madrid speelde voordat het voetbal stil kwam te liggen door de uitbraak van het coronavirus.

Door Robin Bruggeman

De bezoekende fans zitten in het Benito Villamarín van Real Betis doorgaans in een ‘kooi’ bovenin de oostelijke tribune van het stadion. De laatste wedstrijd voor de corona-onderbreking vormde echter een uitzondering op deze regel, aangezien vijftig leden van de Ultras Sur, die ook niet meer mee mogen reizen met uitwedstrijden van Real Madrid, erin waren geslaagd om tickets te bemachtigen voor de normaal gesproken alleen voor thuissupporters bedoelde noordtribune. Een maas in het net van het ticketsysteem van Betis gaf de ultra’s een kans om toch aan kaarten te komen.

Van grote ongeregeldheden tussen de Ultras Sur en de fans van los Verdiblancos kwam het die zondag 8 maart uiteindelijk niet. Een kleine schermutseling voor aanvang van de wedstrijd, waarbij wat objecten heen en weer werden gegooid, werd snel in de kiem gesmoord en de politie zette de door het vak verspreid zittende ultra’s al snel bij elkaar om verdere oprispingen te voorkomen. Veel van de door Betis met 2-1 gewonnen wedstrijd kregen zij echter niet te zien, aangezien zij met slechts tien minuten op de klok alweer het stadion werden uitgezet nadat zij weigerden op hun stoelen te gaan zitten en zo het zicht van iedereen die achter hen zat blokkeerden.

‘Het haten van bijna iedereen behalve henzelf’
Deze episode vormt slechts een klein hoofdstuk in de behoorlijk lange geschiedenis van de Ultras Sur. De groep werd begin jaren ’80 in het leven geroepen en groeide onder leiding van José Luis Ochaíta uit tot een van de meest invloedrijke facties op de tribunes van het Bernabéu. Ochaíta verdiende in zijn jaren aan het hoofd van de ultra’s de reputatie van beruchte relschopper, die onder meer werd ingegeven doordat hij in 1997 voor aanvang van een wedstrijd tegen Athletic Club werd gepakt met een metalen deurkruk en drie spijkerpistolen op zak, hij in 1998 werd gearresteerd in Duitsland wegens het zwaaien met een nazivlag en niet lang daarna een stadionverbod kreeg opgelegd vanwege het aanvallen van een scheidsrechter na afloop van een basketbalwedstrijd tussen Real Madrid en Barcelona.

Onder Ochaíta’s bewind groeiden de Ultras Sur uit tot een nadrukkelijk rechtsgeoriënteerde groepering, die de skinheads, neonazi’s en Spaanse nationalisten in de andere vakken van het Bernabéu als een magneet naar zich toetrok. De ultra’s haalden hun inspiratie bij dictator Francisco Franco en hadden daarom de grootste problemen met de aan het Baskisch en Catalaans nationalisme gelieerde supporters van Athletic Club en Barcelona. Journalist Antonio Salas ging in die tijd undercover bij de Ultras Sur en hij vond al snel uit dat haat de belangrijkste motor achter de daden van de ultra’s was: “Het haten van zwarten, joden of moren. Het haten van prostituees, homoseksuelen en travestieten. Het haten van de gegoede klasse, van kapitalisten en progressieven. Het haten van bijna iedereen behalve henzelf.” De Ultras Sur gingen zelfs zo ver dat er na afloop van wedstrijden ‘jachten’ werden georganiseerd op donkere mensen, prostituees, homoseksuelen en andere leden van de LGBTQ-gemeenschap en fans van andere clubs. Op schoolmarkten werden bovendien fascistische symbolen door leden van de groepering verkocht aan kinderen.

In tegenstelling tot het veroordelen van deze daden, had Real Madrid in deze periode zelfs officieel contact met de groep. De Ultras Sur kregen opslagruimtes in het Bernabéu voor hun pamfletten, trommels, megafoons en vlaggen met Franquistische en neonazisymbolen. Ook vanuit de spelersgroepen waren er oppervlakkige contacten met de fanatieke fans, terwijl José Mourinho in de tijd dat hij de scepter zwaaide als trainer van de Koninklijke na een 7-1 overwinning op Osasuna eens verzuchtte dat ‘als zij er niet waren geweest, je zou denken dat het stadion leeg was’. De vervolging van vier leden van de groep in 2013, waarbij zij ieder een boete van drieduizend euro en een stadionverbod van een jaar kregen wegens het laten zien van hakenkruizen en andere nazisymbolen tijdens een wedstrijd tegen buurman Atlético Madrid, vormde echter de druppel voor voorzitter Pérez. De preses beschouwde de aanwezigheid van de extreemrechtse supporters als een bedreiging voor het wereldwijde merk dat hij van Real Madrid aan het maken was en Pérez greep begin 2014 dan ook hard in door de Ultras Sur als groep uit het Bernabéu te verbannen.

Nieuwe invulling van de tribune
De 885 stoelen die op de zuidtribune achter een van de doelen voor de ultra’s waren gereserveerd, werden opgenomen in een grotere, 1.600 plekken tellende, ‘Fan Sur’-tribune, gevuld met fanatieke fans vanuit andere vakken. Zij moesten voordat zij plaats mochten nemen op hun nieuwe plekken echter wel een overeenkomst ondertekenen, waarin zij beloofden het team negentig minuten per wedstrijd aan te zullen moedigen, ook de hele wedstrijd te blijven staan en te luisteren naar de leiding van de nieuwe Grada Fans RMCF. Belangrijker echter nog was de ondertekende toezegging om ver weg te blijven van racistische, homofobe en andere intolerante uitingen vanaf de tribunes.

Voor de leden van de Ultras Sur restte er niets anders dan, verspreid over het stadion, andere plekken te zoeken, terwijl een aantal van de meest radicale ultra’s uit het stadion werd verbannen. Dat zij dit niet zomaar over hun kant lieten gaan bleek uit onthullingen die Pérez vorig jaar deed over zijn strijd met de harde kern van de club: “Toen ik deze rol op me nam, deed ik dat voor iedereen. Ik heb deze geweldplegers uitgenodigd en ik moest ook iets doen om het geweld te stoppen. Ik ben de tel kwijtgeraakt wat betreft het aantal keer dat ze mijn huis hebben besmeurd met graffiti en zelfs de grafsteen van mijn vrouw, wat ik hiervoor nooit eerder openbaar heb gemaakt.” Pérez’ vrouw María Ángeles Sandoval overleed in 2012 aan de gevolgen van longkanker.

In het stadion is de groep sindsdien niet meer gezien, maar hun verbanning uit het Bernabéu heeft geen einde gemaakt aan het bestaan van de Ultras Sur. De fanatieke leden van de groep komen voorafgaand aan de wedstrijden van Real Madrid nog bij elkaar in de buurt van het stadion, vanwaar sommigen hun weg vervolgen richting de tribunes van het onderkomen van de Koninklijke, terwijl de fans met stadionverboden bij elkaar komen in bars en cafés om de wedstrijden te bekijken. Vanwege de coronacrisis zal deze activiteit in de komende tijd waarschijnlijk lastiger worden om vol te houden, maar de Ultras Sur zullen hun club ook in deze periode blijven steunen.

Ook buiten het voetbal om is de groep in de afgelopen jaren nog meerdere malen in het nieuws gekomen. In 2018 vond er bijvoorbeeld rondom de wedstrijd tegen Málaga een georganiseerd gevecht plaats tegen aanhangers van los Albicelestes, waarbij tien uitgekozen leden van de Ultras Sur het in een op Russische leest gestoelde draka (een gevecht waarbij enkel de blote vuisten mogen worden gebruikt) opnamen tegen een tiental leden van La Cosa Nostra van Málaga. Vorig jaar was er ook een saluut van de Ultras Sur aan de vermoorde Diabolik, de leider van de ultra’s van Lazio. De Real Madrid-aanhangers onderhouden van oudsher een vriendschappelijke band met de harde kern van de Romeinse club en leden van de Ultras Sur werden in de straten van Madrid gezien met een spandoek voor de vermoorde Italiaan.