Interesse historisch laag: nooit eerder had Nederland zo weinig zin in een WK

Kort voor aanvang van het WK voetbal in Qatar is niet meer dan een derde van de Nederlanders geïnteresseerd in het toernooi. Weliswaar liep de belangstelling voor WK's de afgelopen decennia al gestaag terug, maar niet eerder lag de interesse op zo’n laag niveau. Het is zelfs een halvering vergeleken met dertig jaar geleden, zo onderzocht Motivaction.

De door de FIFA aangewezen locatie voor het toernooi en de gecorrumpeerde toewijzingsprocedure die daaraan vooraf ging, is de katalysator voor de bestaande onvrede over de voetbalwereld. Het verdeelt tegelijkertijd voetbalminnend Nederland. Een kwart verwacht wél onbevangen te kunnen kijken, maar bij een derde lijdt het kijkplezier onder de voorgeschiedenis van dit WK. Wat die Nederlandse fans dan wel bindt? Qatar had nooit het organiserende land mogen zijn.

Een derde van de Nederlanders (34 procent) is kort voor aanvang geïnteresseerd in het evenement in Qatar. Niet eerder lag de belangstelling voor een WK zo laag. Begin jaren negentig liep maar liefst twee derde van de bevolking warm voor de toernooien in Italië (67 procent) en in de Verenigde Staten (64 procent). Voor het vorige WK waarvoor Oranje zich kwalificeerde, in Brazilië in 2014, toonde 47 procent belangstelling. Nu dus 34 procent, een halvering in ruim dertig jaar tijd.

Spagaat
Ruurd Hielkema, senior research consultant bij Motivaction, heeft wel een verklaring voor de teruggelopen belangstelling. "De verkozen locatie is dus niet alleen debet aan de tanende interesse, want die trend bestond al. Het toernooi in Qatar is wel de symbolisering van een rotte, door geld gedomineerde voetbalwereld waar veel gewone voetballiefhebbers in Nederland zich niet meer mee willen of kunnen identificeren. De voetbalfan zit in een spagaat. De weerzin tegen de locatie en de manier waarop de keuze daarvoor tot stand kwam, botst met de liefde voor het spelletje en de hoop dat Oranje de nationale eer hoog houdt."

Niet meer dan vijf procent van de Nederlanders is positief over het feit dat dit WK in Qatar wordt gehouden, terwijl zestig procent daarover ronduit negatief is. Dit overduidelijke oordeel leidt niet tot een volledige afwijzing van het toernooi, eerder tot tweespalt. En tot een bescheiden boycot: één op de zeven Nederlanders (veertien procent) gaat bewust niet naar de wedstrijden kijken, waar zij dat normaal gesproken wel zouden doen. Ruim een kwart van de Nederlanders (28 procent) verwacht het toernooi minder aandachtig te gaan volgen dan eerdere WK’s.

Ook over het politieke bezoekje is veel te doen. Ruim de helft van de Nederlanders (53 procent) vindt dat geen politici uit Den Haag naar Qatar zouden moeten afreizen. Iets groter nog (57 procent) is de groep die stelt dat leden van het Koninklijk Huis thuis moeten blijven. In beide gevallen heeft een kleine minderheid van twaalf procent geen bezwaar. Interessant is hier de vergelijking met het EK 2012. Destijds was ook het nodige te doen over de schending van de mensenrechten in Oekraïne, medeorganisator van het toernooi. Ook toen vond iets meer dan de helft van de Nederlanders dat politici (53 procent) en leden van het Koninklijk Huis (52 procent) hun gezicht daar niet moesten laten zien.

Jumbo
De animo om mee te doen aan een Oranje inhaakactie is gering. Het echec van Jumbo’s Oranje Hoofdspencer heeft daar ook niet bij geholpen. Slechts zes procent van de Nederlanders heeft tot op heden meegedaan aan een inhaker. Gezien het geringe aantal acties, of in elk geval de geringe zichtbaarheid ervan, lijkt dit nog veel. Dat het bedrijfsleven het WK massaal mijdt, komt overeen met de voorkeur van de consument: slechts één op de tien Nederlanders (twaalf procent) is positief over het adverteren rondom het WK door Nederlandse bedrijven. Supermarktketen Jumbo haalde een commercial offline waarin hossende bouwvakkers waren te zien.