‘Nieuwe Pelé’ in beeld in Zweedse derde klasse: ‘Had veel anders moeten doen’

In 2004 dongen grote clubs naar de hand van toenmalig supertalent Freddy Adu, op veertienjarige leeftijd de jongste debutant en jongste doelpuntenmaker ooit in de Amerikaanse Major League Soccer. Van een echte doorbraak in de Europese top kwam het echter nooit en de toen tot ‘nieuwe Pelé’ gedoopte aanvaller begon in 2007 aan een reis langs tien clubs in acht verschillende landen. In 2018 komt daar mogelijk club elf in land nummer negen bij: volgens het Zweedse Aftonbladet is Adu nu in beeld bij derde divisionist Oskarhamns AIK.

Door Robin Bruggeman

Aan de boorden van de Oostzee kan de op 2 juni 1989 in de Ghanese havenstad Tema geboren Adu een nieuw hoofdstuk toevoegen aan een opmerkelijke carrière die hem onder meer langs Benfica en AS Monaco voerde, terwijl hij stageperiodes afwerkte bij clubs als Manchester United, Galatasaray en AZ. Het nieuws over de volgens de Zweedse krant op handen zijnde transfer wordt door Adu zelf via social media echter wel wat genuanceerd: “Ik ben in dit moment in Maryland en heb zelf nog niet met clubs gesproken. Er is inderdaad interesse, maar ik weet niet waar dit gerucht over een done deal vandaan komt”, laat hij weten.

De superlatieven zijn in 2004 niet van de lucht als Adu op veertienjarige leeftijd een miljoenencontract ondertekent bij D.C. United, zo geïnteresseerde clubs als Internazionale, PSV, AC Milan en Chelsea teleurgesteld achterlaat en op 3 april van dat jaar zijn eerste minuten maakt in de MLS. Naast de ‘nieuwe Pelé’ wordt de piepjonge dribbelaar in het land waar voetbal in die tijd langzaam aan populariteit wint ook omschreven als de ‘voetballende Michael Jordan’ en Adu moet de man worden die de Verenigde Staten naar succes gaat leiden op het wereldpodium.

De jongeling heeft echter duidelijk nog veel te leren en sluit zijn eerste seizoen op profniveau af met vijf doelpunten en drie assists, halverwege zijn basisplaats verliezend aan nieuwkomer Christian Gómez. In november 2006 volgt wel een proefperiode bij het grote Manchester United, maar de op dat moment zeventienjarige Adu weet Sir Alex Ferguson niet te overtuigen van zijn meerwaarde. Terwijl hij in de MLS de overstap maakt naar Real Salt Lake, lukt het Adu zich bij de vertegenwoordigende jeugdelftallen van de VS wel om zich te onderscheiden en op het WK Onder-20 in 2007 wordt hij achter Cesc Fàbregas uitgeroepen tot een na beste speler van het toernooi.

Na dat WK in Canada staan de Europese topclubs voor Adu in de rij en Benfica trekt uiteindelijk voor een transfersom van 1,5 miljoen euro aan het langste eind. De dan pas achttienjarige dribbelaar heeft het echter moeilijk in Lissabon en geeft in een later interview met de BBC aan dat hij, ondanks bewust voor os Águias te hebben gekozen, de overstap wellicht wat te makkelijk had opgevat: “Ik had in die tijd de kans om voor veel grote clubs te tekenen. Met hulp van mijn familie, manager en adviseurs kozen we toen voor Benfica.”

“Benfica is een grote club, die in die tijd in de voorronde van de Champions League speelde. Ik had het gevoel dat dat op mijn achttiende de juiste club was voor mijn eerste stap naar Europa. Ik wilde niet meteen naar Engeland, Spanje of een andere topcompetitie omdat ik de kans wilde krijgen mezelf als speler te ontwikkelen. Achteraf gezien weet ik niet of ik de goede beslissing heb gemaakt, ik heb denk ik onderschat hoeveel druk er bij Benfica kwam kijken. Dat team moet winnen en er wordt ook verwacht dat ze altijd winnen, ze hebben geen tijd om je langzaam te laten ontwikkelen.”

Tegenover de ervaren verdedigers op de Europese velden valt de fysieke voorsprong waarmee Adu zich in de jeugd onderscheidde snel weg en komt juist een gebrek aan tactisch inzicht en handelingssnelheid naar boven. Na één seizoen in de Liga NOS, waarin hij in elf wedstrijden twee keer het net weet te vinden, stuurt Benfica hem op huurbasis naar AS Monaco. In het prinsdom slaagt hij er eveneens niet om indruk te maken: “In veel opzichten is hij op zijn vijftiende gestopt zich te ontwikkelen”, legde toenmalig Monaco-voorzitter Jérôme de Bontin destijds de beslissing van zijn club om de koopoptie op Adu niet te lichten uit.

Na Monaco volgen Belenenses, Aris Thessaloniki en Çaykur Rizespor als tijdelijke werkgevers, voordat Adu in 2011 terugkeert naar de MLS voor een hereniging met zijn voormalige trainer Piotr Nowak bij Philadelphia Union. Hoewel hij in die tijd nog steeds een grote naam heeft in de Verenigde Staten, krijgt hij in Philadelphia niet de status van designated player, waardoor hij weinig meer verdient dan het gros van zijn ploeggenoten. In de Amerikaanse competitie slaagt hij er opnieuw niet in om een onuitwisbare indruk achter te laten en de hoge verwachtingen uit zijn jeugd beginnen Adu op te breken.

“Ik denk dat het veel extra druk heeft gebracht. Kom op, als je veertien jaar oud bent en de nieuwe Pelé wordt genoemd, verwacht iedereen dat je wedstrijden gaat domineren. Als dat dan niet lukt, zien mensen je als een mislukkeling. Aan het begin van mijn loopbaan hechtte ik er veel waarde aan om mensen tevreden te houden, nu ben ik juist bezig om een betere speler te worden en mijn team te helpen. Niemand zal de nieuwe Pelé worden, Pelé is Pelé, hij is onaantastbaar. Ik ben mezelf en ik wil mijn eigen erfenis creëren”, blikt hij terug in gesprek met de BBC.

In 2013 vertrekt hij voor de tweede keer uit de MLS en ook een verblijf in Brazilië bij Bahia wordt al na zeven maanden beëindigd. Een jaar later begint Adu aan een vers rondje stages in Europa, maar Blackpool, het Noorse Stabaek en AZ, waar hij een kans krijgt van landgenoot en toenmalig technisch directeur Earnest Stewart, happen alle drie niet toe. Adu traint in Alkmaar een week mee en krijgt ook zijn minuten in een oefenduel met AFC ’34. Hoofdtrainer Marco van Basten ziet in de linkspoot echter geen aanvulling op de selectie, waardoor hij alweer snel zijn biezen kan pakken.

De afgelopen jaren voeren hem langs het Servische Jagodina, het Finse Kuopion Palloseura, diens satellietclub SC Kuopio Futis-98 en de Amerikaanse tweedeklasser Tampa Bay Rowdies. De club uit Florida is vooralsnog zijn laatste werkgever en het gewezen wonderkind zit sinds begin 2017 zonder club. Sindsdien werkte hij wel een proefperiode af bij Portland Timbers, dat hem echter geen contract aanbiedt. Ook een avontuur bij de Poolse promovendus Sandecja Nowy Sacz loopt op een teleurstelling uit nadat trainer Radoslaw Mrockowski zich tegen de beslissing om Adu uit te nodigen keert.

“Het is een grap, ik heb in de pers moeten vernemen dat we hem hebben gevraagd om een proefperiode af te komen werken. Ik heb technisch directeur Arkadiusz Alexander gevraagd waarom hij mij hier niets over verteld heeft en hij stuurde mij uiteindelijk een sms’je dat er een speler op proef komt en dat iedereen ervan afwist. De marketingafdeling wist ervan, het bestuur wist ervan, alleen de coach wist niet wie de proefspeler was”, sprak hij zijn onvrede uit tegenover Sportowefakty.

“Dit was niet mijn idee en ik zal het niet accepteren, aangezien mij niets is gevraagd. Ik zal hem niet testen, als iemand anders dat wel wil moeten ze het zelf maar doen. Deze club is naar mijn mening zo belachelijk. In plaats van op een verstandige manier aan een team te bouwen, kijken we nu naar oude stofzuigers. Wat heeft het voor nut om zo’n speler uit te nodigen? De directeur zegt dat het allemaal marketing is, dan zouden we net zo goed Janusz Chomontek (een 49-jarige Poolse freestyle-voetballer, red.) uit kunnen nodigen.”

Sinds het mislukte Poolse avontuur in augustus 2017 is het stil rond Adu, die bij Oskarhamns opnieuw een kans zou kunnen krijgen om zijn loopbaan nieuw leven in te blazen. Als de inmiddels 28-jarige aanvaller ingaat op het aanbod van de Zweden, zal dat in ieder geval een weloverwogen keuze zijn: “Ik kan het me niet veroorloven om opnieuw naar een team te gaan waar ik niet zal spelen. Dan zou het voorbij zijn, je krijgt maar een beperkt aantal kansen”, vertelde hij vorig jaar aan de Washington Post.

“Als mensen je kennen is dat iets positiefs, maar tegelijkertijd ook iets negatiefs. Als je speelt, en goed speelt, wordt je geprezen, maar als je niet speelt wordt je gesloopt. Dat is wat er de afgelopen jaren met mij is gebeurd. Ik heb veel kritiek gekregen, en terecht ook omdat ik weinig en niet goed heb gespeeld”, legt Adu, die achteraf gezien veel dingen anders zou hebben gedaan, uit. “Inderdaad, want er zijn veel dingen waar ik nu op terugkijk met de gedachte: ‘Ik was jong, ik was naïef.’”

“Als je ouder wordt, komt de werkelijkheid op een gegeven moment toch binnen en denk je: ‘Man, had je ooit verwacht dat je in deze situatie zou zitten, waarbij je een heel jaar niet zou voetballen?’ Ik had nooit verwacht dat dat zou gebeuren. Nu moet ik veel dingen veranderen, ik heb een jaar gehad om alles te overdenken. Er zijn veel dingen die ik anders zou doen: de manier waarop ik alles benader. Ik denk dat ik, zeker toen ik jonger was, vaak de verkeerde indruk gaf, zeker aan mijn ploeggenoten. Die jongens zijn belangrijk, dat zijn dingen waarvan ik zou willen dat ik ze beter had aangepakt.”

“Ik kan het ook niet geloven. De tijd vliegt, man, het vliegt gewoon. Ik was 14 toen ik voor de eerste keer op het veld stond, nu ben ik 28. Dat is raar, het ging zo snel. Nu snap ik waarom mensen toen ik mijn eerste contract tekende zeiden: ‘Neem het niet voor lief, het gaat snel voorbij.’ Ik had toen zoiets van: ‘Het gaat snel voorbij? Ik ben pas veertien, ik heb nog een lange tijd te gaan.’ En dan knipper je een keer met je ogen en word je wakker. Het gaat inderdaad snel voorbij. Je moet zorgen dat je er het beste van maakt zolang het nog kan.”