Ook de directie heeft schuld aan de valse start van Feyenoord

Feyenoord heeft de publieke gunfactor moeten afstaan aan PSV. Het klasje van Phillip Cocu vertederde het volk en kan voorlopig geen kwaad meer doen. De volgelingen van Ronald Koeman tartten zelfs hun eigen Legioen in Zwolle. Tegen PEC maakten ze een valse start, die ze mede voor een groot deel kunnen toeschrijven aan de misleiding van de directie in De Kuip.

Herhaaldelijk benadrukte Martin van Geel, technisch directeur in Rotterdam-Zuid, dat het ronduit belachelijk was om Feyenoord toe te voegen aan het beperkte aantal kanshebbers op de titel. Ook de trainer gaf die boodschap driftig door. Op die manier hoopte het management de druk weg te houden van het ook nog vrij jeugdige elftal. De hele actie sorteerde echter exact een averechts effect. In Zwolle mankeerde het team van alles. Maar wat was nou precies de oorzaak van de lamlendige instelling? Juist wel teveel druk op de ploeg? Of te slap geïnstrueerd en besmet door het toneelspel van de directie? Vermoedelijk van alles wat, maar vooral ook de verkeerde mentale voorbereiding.

Feyenoord voltooide al twee jaar terug de revival. Tweede achter Ajax, op zes punten en één voor PSV. Afgelopen seizoen ruilde het van positie met PSV, nu derde op een gelijk aantal punten met de Brabanders. De traditionele grote drie heeft de macht al lang weer weggezogen uit de provincie. Met exact dezelfde spelers stoomde Koeman het eerste van Feyenoord klaar voor de net gestarte competitie. Natuurlijk eiste Ajax de status op van absolute favoriet, meer dan Feyenoord en het compleet gerenoveerde PSV. Maar dat gaf de trots uit Rotterdam-Zuid nog niet het recht zich te presenteren als een gemiddelde deelnemer aan de Eredivisie.

Waar is de vroegere branie gebleven van Feyenoord? Het smacht al sinds 1999 naar het landskampioenschap. In 2002 hoste het nog rond met de UEFA Cup en in 2008 met de nationale beker. Het treft het niet dat uitgerekend Ajax onder Frank de Boer weer een topteam samenstelde. Met dank aan Johan Cruijff, die zijn revolutie doordrukte en Amsterdam aanspoorde tot minimaal een vierde titel op rij. Feyenoord dient zich te spiegelen aan de uitstraling, bluf en aanmoedigingen van Cruijff in de hoofdstad. De leiding moet zich groot genoeg wanen voor een positieve prikkel in de richting van de A-selectie. Niet timide wegkruipen voor een eerlijke en gezonde dosis eerzucht. Het was alsof de elf van Koeman het minderwaardigheidscomplex van de bazen braaf had ingepakt in de tas voor de eerste wedstrijd.

Ook Koeman heeft schuld aan het falen in Zwolle. Zijn eerste keuze ontbeerde creativiteit, met name op het middenveld. Het passeren van Tonny Vilhena pakte helemaal verkeerd uit en dat lag meer aan Jordy Clasie dan aan Ruud Vormer. Dezelfde miscalculatie tekende zich af in de defensie, waar het centrale duo Stefan de Vrij-Bruno Martins Indi door de ondergrens zakte. Met het oog op Europees voetbal wil de trainer dit seizoen meer rouleren. Op zich logisch, maar wellicht is het vooralsnog verstandiger in de eerste plaats een vaste basis te formeren.

Pas dan lijkt wisselen beter aan de orde, want in Zwolle presenteerde Feyenoord zich allerminst als een ingespeeld elftal. Het merendeel wekte ook de indruk amper aan de voorbereiding te zijn begonnen. Willem van Hanegem vroeg zich al af wat Feyenoord in hemelsnaam in de aanloop naar het seizoen had uitgespookt. Bepaald geen cynisme van de oude rot. Tal van spelers sjokten over het kunstgras, alsof ze reikhalzend uitkeken naar een welverdiende vakantie. Een enkeling was van de eerste tot de laatste minuut afwezig, zoals de chagrijnige Graziano Pellè.

Koeman wil proberen het team minder afhankelijk te maken van de Italiaanse topscorer. Alweer begrijpelijk, maar kansloos: Feyenoord heeft geen alternatief voorradig. Lex Immers, Ruben Schaken, Vilhena (als hij speelt) en de nog revaliderende Jean-Paul Boëtius kunnen een goaltje meepikken. Ze kunnen Pellè ondersteunen, of van hem profiteren, maar hem niet in de spits vervangen. Wat Koeman het meest stoorde en ook verontrustte, was de gezamenlijke off-day van het koppel De Vrij-Martins Indi. Hij verweet De Vrij in het bijzonder een te lieve mentaliteit. Dat manco aan deze international sluimerde al eerder door alle lof op zijn ontwikkeling heen. Nederland is nog steeds op zoek naar de ware opvolger van Jaap Stam. Een verdediger van staal, schier onpasseerbaar en wat minder geschikt voor de opbouw. Het al lang uitgestorven type stopper, dat hopelijk PSV nu eindelijk weer eens heeft herontdekt. De van Manchester City gehuurde Karim Rekik, nota bene opgeleid bij Feyenoord, demonstreerde in de opening van het seizoen een uiterst volwassen, onverschrokken en robuuste manier van ingrijpen.

Samen met de 21-jarige Jeffrey Bruma, geboren in Rotterdam, zou deze nog pas 18-jarige krachtpatser wel eens de voorkeur voor de Feyenoorders in de achterhoede van Oranje kunnen ondermijnen. De Vrij en Martins Indi hebben zich aardig ingewerkt in het Nederlands elftal. Maar ze zijn amper serieus en daadwerkelijk getest in de zwakke poule voor de kwalificatie van het WK in Brazilië. Het oefenduel tegen Portugal, op 14 augustus, oogt wat zwaarder voor de spelers van Louis van Gaal, maar het betreft wel een vriendschappelijke interland, met volop opties tot experimenteren en royaal wisselen in de tweede helft. Met alle risico op een monster zonder waarde, zeker zo vroeg op de lange route naar Zuid-Amerika.
Ook voor Koeman is het nog veel te vroeg om zich een seconde druk te maken over Oranje. Pas over een jaar, als Van Gaal is teruggetreden. Voor de bezorgde trainer van Feyenoord telt nu de eerste twee komende zondagen, met thuis FC Twente en dan het definitieve examen in Amsterdam tegen Ajax.

Hij heeft geluk dat ook FC Twente zich blameerde in de eerste ronde, met een flinke onvoldoende thuis tegen RKC. De 0-0 als symbool van het voorspelbare verval in Enschede. En dat zal zich ook in De Kuip voortzetten. Maar op bezoek bij Ajax moet Koeman vrezen voor de tweede vernedering binnen drie wedstrijden…

LEX MULLER

Sportjournalist sinds mensenheugenis. Schrijft al sinds 1966 over voetbal. Bezocht WK's vanaf 1974. Werkte tot 1994 voor kranten, waaronder twintig jaar bij het Algemeen Dagblad. Switchte daarna naar de televisie, maar legt zich sinds 1 januari 2011 volledig toe op sport op internet.