PSV en Feyenoord presteren vooralsnog bijna hetzelfde als vorig jaar

De kleine opsteker van afgelopen weekend, toen PSV twee punten inliep op Feyenoord en Ajax, verdween dinsdagavond als sneeuw voor de zon. Waar de Eindhovenaren afgelopen zaterdag Sparta nog met pijn en moeite met 1-0 van zich af wisten te zetten in het eigen Phillips stadion, was de ploeg van Alex Pastoor gister op het Kasteel de mannen te machtig. De regerend kampioen moest liefst drie tegen doelpunten incasseren en wist daar met behulp van Bart Ramselaar slechts één treffer tegenover te zetten. De uitschakeling in combinatie met het povere spel in de Eredivisie zorgt al vroeg is het seizoen voor veel gerommel en gemor, maar dat lijkt vooralsnog wat overdreven.

Van onderschatting zal gisteravond na de moeizame generale repetitie van zaterdag geen sprake zijn geweest en PSV trad dan ook in de sterkste opstelling aan. Desondanks kwam de ploeg na een kwartier op achterstand en wist ondanks een gelijkmaker in de tweede helft, de achtste finales van het bekertoernooi niet te bereiken. Het kwam de ploeg op een luid schallend ‘schaam je kapot’ te staan van de meegereisde fans. Met deze uitschakeling blijft de teller op slechts twee bekers in de afgelopen twintig jaar steken tegenover negen landstitels die in diezelfde periode veroverd werden. Het is dan ook geen understatement te zeggen dat de relatie met het toernooi om de ‘dennenappel’ niet geweldig is, maar daarmee is de aftocht uit het toernooi tegelijkertijd meteen ook geen unicum.

Inmiddels wordt in de media al van een crisis gesproken en is men onder de rivieren in rep en roer. Als we de vergelijking trekken met vorig jaar, valt de huidige stand van zaken echter allemaal wel mee. Toen stond PSV na tien speelronden namelijk óók op een derde plek met 21 punten. Tevens was het doelsaldo maar één puntje hoger (+13 om +12) en wijkt het programma tot dusver, met uitzondering van een wedstrijd tegen Ajax, weinig af. Zoals bekend trok PSV vorig jaar uiteindelijk aan het langste eind en waren ze voorafgaand aan dit seizoen de grote favoriet. Van dat laatste is inmiddels geen sprake meer, maar voor desperatie is het veel te vroeg. Er is pas net begonnen.

Als oorzaak van de huidige malaise wordt onder andere de matige vorm van Luuk de Jong genoemd. Afgelopen jaar stond hij na tien rondes reeds op acht goals (inclusief strafschop) en nu zijn dat er slechts drie. Desalniettemin gaf hij dit seizoen al wel vier assists en stond die teller vorig jaar nog op nul. Minder beslissend is hij dus niet echt. Daarnaast wordt het ontbreken van Marco van Ginkel aangedragen, maar vervanger Bart Ramselaar scoort bijna net zo makkelijk een doelpunt (vooralsnog één per 172 minuten ten opzichte van één per 146). Hoewel Van Ginkel verder in zijn ontwikkeling is, was er vorig jaar in het begin ook veel kritiek op zijn spel, dat als weinig sprankelend ervaren werd.

Verder wordt de vormdip van Andrés Guardado aangevoerd als reden. Hoewel statistieken niet alles zeggen, onderschrijven de cijfers dit in elk geval niet. Op vrijwel alle facetten die belangrijk zijn voor een defensieve middenvelder zoals passing, tackling, duelwinst, intercepties en veroveringen is hij juist verbeterd in vergelijking met vorig jaar! Daarnaast komt hij vaker aan de bal en is niet alleen de passing op eigen helft, maar juist ook die in aanvallend opzicht nauwkeuriger. Op zijn kerntaken valt wat dat betreft weinig aan te merken, zo blijkt uit de altijd up-to-date database van Opta.

Ook de absentie van de geblesseerde Jürgen Locadia is aangedragen. Los van het feit dat veel analisten hem niet als buitenspeler zagen, moest PSV het vorig seizoen in deze fase doen zonder Jetro Willems, die zeker geen minder belangrijke rol heeft in het elftal. Verder geeft het vertrek van Jeffrey Bruma ook geen aanleiding tot minder resultaten, want de defensie is cijfermatig juist stabieler geworden. De rest van het basiselftal is praktisch gelijk gebleven, behalve afwezigen Adam Maher en Maxime Lestienne, die vorig jaar op het einde overigens niet veel meer in actie kwamen.

Voor het waanzinnig presterende Feyenoord is eigenlijk hetzelfde te zeggen. Los van de komst van huurling Steven Berghuis en de goed presterende Nicolai Jørgensen, is de ploeg die nu tien keer op rij niet heeft verloren vrijwel dezelfde als het team dat vorig jaar negen keer op rij niet wist te winnen. Daarnaast lopen de Rotterdammers slechts drie punten voor op het schema van vorig jaar, hoewel het door de tien goals uit bij FC Groningen en thuis tegen Roda JC (0-5 en 5-0) wel een fiks beter doelsaldo heeft.

Intussen loopt Ajax, waar de ‘crisis’ eerder dit seizoen toesloeg, pas twee punten achter op het voorgaande jaar. Kortom: eigenlijk gebeurt er tot dusver niet veel verbazingwekkends. Ook in vergelijking met andere voorgaande jaren presteert PSV vooralsnog helemaal niet veel slechter en de beker won de club sowieso pas negen keer in de gehele clubhistorie. Feyenoord is top begonnen en mag trots zijn, maar eenzelfde soort start weerhield ze er vorig jaar niet van op 21 punten achterstand te eindigen. De spelers nu al vragen stellen over de Coolsingel is dus redelijk onzinnig.

De systematische overanalyse in de voetballerij probeert altijd de vinger op de zere plek te leggen, maar het spel is complex en laat zich niet gemakkelijk duiden. Resultaten zitten zo nu en dan mee, maar regelmatig ook tegen en vorm en flow komen en gaan. Onderaan de streep lijkt de gehele traditionele top drie afgelopen zomer goede zaken te hebben gedaan op de transfermarkt en zijn ze er allemaal niet zwakker op geworden. Nu alle spelers na tien speelronden een beetje gewend en zijn en in het ritme beginnen komen, gaat de competitie pas echt beginnen. Gelukkig maar.