Trouw en NRC publiceren pijnlijk artikel over jeugdopleiding Eredivisie-club: 'Militarisme, kippen slachten en afrekencultuur'

Er is de afgelopen jaren veel misgegaan in de jeugdopleiding van AZ. Dat concluderen Trouw en NRC na een grootschalig onderzoek. In een lang artikel schrijven de kranten onder meer over een onverwacht, loodzwaar militair trainingskamp, schreeuwende trainers en een afrekencultuur, met soms depressieve klachten als gevolg.

Tot twee keer toe werd de jeugdopleiding van AZ bekroond tot de beste van Nederland. Toch komen er het laatste jaar ook een aantal negatieve verhalen over de jeugdopleiding van de Alkmaarders in de publiciteit. Onder meer van Finn Berk, die er ook een boek over schreef.

Uit onderzoek van Trouw en NRC komen er nu nog meer verhalen naar voren. Beide kranten deden vijf maanden onderzoek naar de cultuur in de jeugdopleiding van AZ, en spraken met 45 mensen bij en rondom de club. Sommigen wilden alleen anoniem een bijdrage leveren, uit angst dat het een negatieve invloed zou hebben op hun carrière.

Afrekencultuur

In het artikel wordt onder meer geschreven over een afrekencultuur. Bijvoorbeeld Wout Adams herinnert zich dat nog, toen hij in AZ Onder 14 speelde. Een fout van hem werd door de trainer voor de hele groep besproken. “Op een bozige, verwijtende toon”, zegt Adams. “Alle ogen richtten zich op mij, terwijl ik er dat weekend al niet lekker door had geslapen.”

“Als je een fout maakte, werd er op je ingehakt”, zegt Adams. “Dat is de individuele aandacht die ik heb gemist in die drie jaar. Dat ze zeggen: hé, kom even hier. Hoe voelt het voor jou?” Ook een nu zeventienjarige jongen, die veel last had van blessures, doet een boekje open: “Als ik dan speelde, voelde ik druk om geen fouten te maken. Daar had ik soms verdriet van.”

Schreeuwen

Ook werd er regelmatig geschreeuwd. Bijvoorbeeld door Koen Stam, op dat moment trainer van AZ Onder 19. “Dan heb ik het ook over die teringdozen die hier in de gang staan”, zegt hij tegen zijn team in een opname die in het bezit is van beide kranten. “Jullie zijn niet eens in staat je eigen troep op te ruimen. Hoe kan ik dan verwachten dat je wel je taken uitvoert bij een corner, dat je dan wel je duels wint?”

“Gewoon fucking mietjes, en je hebt jezelf vandaag dik voor lul gezet. Ga je heel diep schamen. Zorg dat je er morgen weer staat en zorg dat je zaterdag tegen PSV als een man op dat fucking veld staat!” Tijdens de opname klinken meerdere doffe geluiden, zoals het slaan op een deur.

Eten

Door de nadruk op gezonde voeding waren sommige jeugdspelers bang om in een McDonald’s te worden gezien in AZ-kleding. Volgens Justin Baas, van 2017 tot 2020 jeugdspeler bij AZ, voelde het soms alsof de mensen bij AZ een robot van de jeugdspelers willen maken.

Keeper Bilal Bayazit, die van 2011 tot 2015 in de jeugd van AZ speelde, kwam ooit twee kilo aan tijdens een kerstvakantie. Daardoor mocht hij, destijds op veertienjarige leeftijd, van zijn club niet naar zijn leeftijdsgenoten van het nationale elftal afreizen. “Om mijn droom, het Nederlands elftal, op zo’n manier van mij af te pakken op die leeftijd was pijnlijk”, herinnert hij zich.

Depressieve klachten

De cultuur en de negatieve benadering binnen de jeugdopleiding bij AZ leidde onder meer tot depressieve klachten bij een speler. “Mijn zelfbeeld werd naar beneden gehaald door zijn opmerkingen”, vertelt hij. Zo werd hij onder meer ‘slappeling’ genoemd als hij door een blessure niet kon trainen.

Militair trainingskamp

In het artikel wordt ook aandacht besteed aan een onverwacht militair trainingskamp van AZ Onder 16, in 2016. De spelers dachten dat ze naar Walibi gingen, maar belandden uiteindelijk in Duitsland. Daar werden ze opgewacht door drie ex-militairen. De leiding van AZ wilde de spelers in ‘oncomfortabele situaties brengen’.

In Duitsland moesten de jeugdspelers touwklimmen, kilometerslang een boomstam dragen, binnen een bepaalde tijd tenten opzetten en een duik nemen in een meer, hoewel sommigen nauwelijks konden zwemmen. Wanneer één iemand faalde, werd de hele groep gestraft. Zo moesten de spelers op hun rug liggen, waarna de ploeggenoot die verzaakte over hen heen moest lopen.

Bij een andere opdracht werden ze beschoten met paintballgeweren. En het dieptepunt was misschien wel het slachten van een kip, een opdracht die vooraf niet was besproken met AZ. Sommige jongens die weigerden de kip te slachten, werden volgens een aanwezige ‘afgebrand’.

Reactie AZ

Paul Brandenburg, hoofd jeugdopleiding van AZ, vindt dat mensen in de topsport moeten oppassen voor een ‘pampercultuur’. “Je moet kinderen voorbereiden om een topprestatie te kunnen leveren. Alles wordt in Nederland georganiseerd en gepamperd, terwijl kinderen moeten leren ontdekken”, aldus Brandenburg.

Verder schetst het artikel van Trouw en NRC volgens AZ een ‘eenzijdig en ongenuanceerd beeld van met name voorbeelden uit het (verre) verleden, wat de suggestie wekt dat de genoemde voorbeelden nog actueel zouden zijn’. De Alkmaarders stellen dat de huidige werkwijze, omgangsvormen en cultuur binnen de jeugdopleiding anders zijn.

AZ betreurt het als voormalig jeugdspelers ‘een deel’ van hun tijd in de opleiding ‘als minder prettig hebben ervaren’. “De club staat open om met hen ‘van gedachten te wisselen en om mogelijk lering te trekken uit eerdere ervaringen zodat het programma verder verfijnd kan worden’”, citeren Trouw en NRC AZ tot slot.