'Van Gaal is een wereldtrainer en daarnaast een heel warm persoon'

SITTARD – ‘De oude strijder van 34’, noemde de commentator van Eredivisie Live hem na de met 2-3 gewonnen wedstrijd bij RKC Waalwijk van afgelopen maandag. Het was lang geleden dat Fortuna Sittard een uitzege had geboekt, en dat uitgerekend tijdens de rentree van Fernando Ricksen. Toeval lijkt uitgesloten. Met Ricksen centraal in de achterhoede was er veel meer rust bij de normaal zo paniekerig spelende ploeg van trainer Wim Dusseldorp.

Door QASIM HAKIM

Bijna twee jaar geleden speelde Ricksen zijn laatste wedstrijd in het betaalde voetbal. Voor Zenit Sint Petersburg, de Russische topclub waar hij onder meer landskampioen mee werd en de UEFA Cup veroverde. Hij zal zich dan ook een ongeluk zijn geschrokken toen hij zich meldde voor de eerste training bij Fortuna, een degradatiekandidaat in de Jupiler League. Ricksen debuteerde op zestienjarige leeftijd in het eerste elftal van de Zuid-Limburgers en nu is hij terug. Er was interesse vanuit Engeland, maar toch besloot de verdediger om zijn carrière in de kelder van de eerste divisie af te sluiten.

“Fortuna is de club waar alles is begonnen voor mij en waar ik veel aan heb te danken. Ik ben jongstleden woensdag geslaagd voor de trainerscursus TC2 en heb stage gelopen bij de B-jeugd van deze club”, vertelt Ricksen, zittend in een kantoor op het trainingscomplex van de Sittardenaren. Naast hem knikt zijn jongere broer Pedro (31) instemmend als Ricksen zijn keuze uitlegt. Pedro Ricksen traint de E-jeugd bij Fortuna Sittard en is ook in het bezit van TC2. “Pedro en ik praten de hele dag over voetbal. Ik kan nog veel van hem leren. Mede dankzij hem ben ik mij volledig op mijn trainerscarrière gaan richten. We willen nu samen TC1 gaan doen. Met de komst van de Regionale Jeugdopleiding is het de bedoeling dat we er allebei bij betrokken raken als trainer. Daarom heb ik ook voor Fortuna gekozen.”

Toen Fernando Ricksen in 1997 van Fortuna naar AZ verkaste trok broer Pedro in zijn kielzog mee. Pedro: “Ik heb in de jeugd van Roda en Fortuna gespeeld, net zoals Fernando. Daarna ben ik teruggegaan naar Roda JC, waar ik uiteindelijk een soort van koelkastcontract kreeg, dat stelde dus niet veel voor. Bij AZ heb ik in het tweede gespeeld, onder andere met Khalid Boluahrouz. En een keer heb ik bij het eerste elftal op de bank gezeten. Maar ik kon niet met de druk omgaan. Ik heb vervolgens nog in Schotland stage gelopen bij Partick Thistle en Hearts, maar dat werd uiteindelijk niets. Dat was een persoonlijke tegenslag. Gelukkig heeft Fernando het wel ver geschopt. Ik ben trots op mijn broer.”

Het was Dick Advocaat die Ricksen in juni 2000 naar Glasgow Rangers haalde en Louis van Gaal die hem een paar maanden later liet debuteren in Oranje. Ricksen kwam tot twaalf interlands en verloor er niet één. “De overstap van AZ naar Glasgow Rangers was groot en zwaar. Ik heb een half jaar nodig gehad om te acclimatiseren, omdat het tempo vele malen hoger lag. Net op het moment dat het weer goed ging, werd ik door Van Gaal geselecteerd voor de oefenwedstrijd in en tegen Spanje. Van Gaal is een wereldtrainer en daarnaast een heel warm persoon. Hij kan de zaken fantastisch uitleggen en hij ziet alles. Ik weet nog dat we een keer een pass- en trapvorm deden. Hij keek naar ons, maar zag vanuit zijn ooghoek dat Ronald Waterreus niet deed wat hij had gevraagd. Toen kreeg die er natuurlijk van langs. Van Gaal is een betere trainer dan José Mourinho. Mourinho heeft altijd de beste spelers tot zijn beschikking, terwijl Van Gaal met minimale middelen het maximale eruit weet te halen. Dat Van Gaal het niet heeft gered bij Oranje komt denk ik omdat hij de continuïteit miste die je bij een club wel hebt. Hij is iemand die iedere dag op het veld moet staan.”

Toch is de huidige trainer van Bayern München voor Ricksen niet de beste coach waar hij mee heeft gewerkt. “Dat is Dick (Advocaat, red.) natuurlijk. Van Gaal en Advocaat zijn niet met elkaar te vergelijken. Totaal verschillend. Maar ik heb onder Dick bij Glasgow Rangers, Oranje en Zenit Sint Petersburg gespeeld en heb veel aan hem te danken.” De periode in Rusland werd gekenmerkt door het behalen van veel prijzen, maar ook met weinig speeltijd voor Ricksen. Toch was het een onvergetelijke ervaring: “Sint Petersburg is een geweldige stad. Ik woonde tegenover de Hermitage, maar Rusland is een immens groot land met zoveel verschillende culturen en gebieden, waar je doorgaans met het vliegtuig naar uitwedstrijden gaat en in de meeste gevallen in krakkemikkige stadions speelt. Ik weet nog dat we bij Spartak Nalchik speelden. De wc was gewoon een gat waarin je moest plassen en poepen.”

De meest bijgebleven trip is echter die naar Grozny, de hoofdstad van de Russische deelrepubliek Tsjetsjenië. “Je kunt het vergelijken met Afghanistan. Overal zie je gebombardeerde gebouwen, kogelgaten in muren en om de honderd meter staan gewapende huursoldaten, terwijl vrouwen voorbij lopen in burka’s. Toen we in Grozny waren kregen we ook nog eens te horen dat Rubin Kazan twee weken eerder te maken had gekregen met een bommelding in hun hotel. Ik was niet bang, maar wel onder de indruk.”

Hoogte- en dieptepunten wisselden elkaar af in de carrière van Ricksen. Hij stond bekend als een keiharde verdediger die niks uit de weg ging, maar onlangs verscheen er in De Telegraaf ook een uitgebreid verhaal over zijn alcoholverslaving. Ricksen erkent en herkent zijn probleem, maar heeft de stijgende lijn weer te pakken. Afgelopen maandag toonde hij topfit te zijn tijdens zijn rentree en daarnaast prijst zijn stagebegeleider Ricksens aanpak als trainer: “Alle tegenslagen hebben mij alleen maar sterker gemaakt. Ik wil me nu puur op het voetbal focussen en niets meer met randzaken te maken hebben.”