Wat beoogde Advocaat nu werkelijk met zijn terugkeer bij PSV?

Al in december baalde Dick Advocaat van het dagelijkse pendelen naar zijn werk. Tijdens zo’n geestdodende rit tussen Den Haag en Eindhoven (en weer terug) betastte hij zijn pols en vroeg zich nuchter af of hij niet beter kon gaan vissen op de pier van Scheveningen. Hij baadde in de miljoenen en had dat aardig betaalde baantje bij PSV al lang niet meer nodig voor een onbezorgde oude dag.

Advocaat heeft in zijn ruim dertig jaar durende loopbaan als coach heel erg veel geld verdiend. Het is hem van harte gegund. Hij vergaarde een vermogen waarmee hij samen met Guus Hiddink de hele eerste divisie decennia lang in stand zou kunnen houden. Dikke contracten bij Glasgow Rangers, de Emiraten, Zuid-Korea, Zenit Sint-Petersburg en Rusland verhieven hem met Hiddink ver boven de rest van de Nederlandse collega’s. In drie decennia bouwde de Hagenaar ook een status op van een gedreven toptrainer, dag en nacht gefocust op voetbal en altijd alert op de discipline in de selectie. Hij kreeg ook een beetje de naam en faam van een trainer met een merkbare voorkeur voor een defensieve tactiek, onvervalste liefhebber en aanhanger van de counter. Advocaat oogstte vele successen en mag pronken met een gouden erelijst: kampioen van de Eerste divisie met SVV; de hoogste titel met PSV, Zenit en twee keer met de Rangers; de UEFA Cup en de UEFA Super Cup met Zenit; Russisch trainer van het jaar in 2008 en de halve finale met het Nederlands elftal op het EK in 2004 in Portugal, ondanks een omstreden wissel.

Wat beoogde Advocaat vorig jaar zomer nu werkelijk met zijn terugkeer bij PSV, na veertien jaar? Hij was het Nederlands voetbal al lang ontgroeid en ontwend. Bij zijn presentatie beloofde hij PSV zonder enig voorbehoud het landskampioenschap als de slagroom op de taart voor het eeuwfeest. Maar in hoeverre was hij exact op de hoogte van de twijfelachtige kwaliteit in Eindhoven van de onevenwichtige groep? Advocaat heeft zich gruwelijk vergist en verkeken op de werkelijke sterkte en klasse van PSV, zeker ook mentaal. Al bij de opening van het seizoen bij RKC kreeg hij de eerste bevestiging van een uiterst labiele ploeg, totaal niet in balans en met name in de defensie kwetsbaar en zwaar onder de maat. Op 11 augustus in Waalwijk kon Advocaat zijn ogen niet geloven. Wat hem ook allemaal over PSV was verteld en verzekerd, het klopte van geen kant en stemde hem op slag depressief en ongerust. Hij was afgescheept met materiaal, waarmee zelfs Josep Guardiola nooit en te nimmer triomfen zou boeken. Waar was hij in hemelsnaam aan begonnen, overpeinsde hij tijdens de drieënhalf uur heen en weer rijden in zijn luxe auto.

In december, halverwege de competitie, stond PSV niettemin nog steeds aan kop, zij het gedeeld met FC Twente en Ajax op slechts één punt als derde. Dat hadden de Brabanders mede te danken aan het ook al grillige presteren van de concurrenten. Na hadden wedstrijden hadden ze al vier nederlagen te pakken, tegen twee van FC Twente en maar één van Ajax. In de donkere maand van de bezinning telde Advocaat zijn zegeningen en vertrouwde zijn vrouw fluisterend toe dat hij hoe dan ook niet zou doorgaan bij PSV. Te zwaar. Te pittig die 280 kilometer, als retourtje tussen Den Haag en Eindhoven. Ik heb toen besloten om aan het einde van dit jaar te stoppen, onthulde hij na de opnieuw gênante nederlaag in de bekerfinale tegen AZ.

Uiteraard is ook Advocaat schuldig aan het alweer geflopte seizoen. Hij presenteerde zich te nadrukkelijk als passant, met geen enkele belangstelling voor de eigen opleiding en toekomst van de club. Teveel een haastklus voor een jaartje. Zeker na de winterstop verloor hij de controle over het zwabberende elftal. Hij had vergeefs aangedrongen op de bitter noodzakelijke versterking voor de verdediging. Maar de directie verraste hem met Oscar Hiljemark, mogelijk een middenvelder voor later maar in geen geval een directe aanwinst. Met dat geld had je wat anders moeten doen, zo verweet de trainer vorige week voor de zoveelste maal zijn onbekwame superieuren. PSV raakte meer en meer in de stress, sleepte zich van incident naar incident en zag Ajax met de wimpel in top zelfverzekerd voorbij tuffen. Advocaat had het voor zichzelf opgegeven en kon het nauwelijks meer opbrengen. Ook hij wist in zijn hart dat de huldiging voor de landstitel voor de vijfde maal op rij echt niet in Eindhoven zou plaatshebben. Hij had gefaald, moest hij erkennen.

In de bekerfinale ontspoorde PSV nogmaals en niet eens voor het laatst, gelet op het afscheid in stijl bij FC Twente. Decennia en decennia leunde het op een hechte defensie, een goed gekozen middenveld en snelvoetige aanvallers. Geheel in de geest van Advocaat bijvoorbeeld in de jaren negentig, met spelers als Numan, Popescu, Stam, Valckx, Cocu, Jonk, Wouters, Nilis en Ronaldo. Steevast ook kon het terugvallen op keepers als Van Beveren, Doesburg, Van Breukelen, Menzo en Waterreus. Iets betrouwbaarder dan de voor dit niveau ongeschikte Boy Waterman. Tegen AZ en ook in Enschede prolongeerde PSV het chronische gestuntel in de achterhoede. Na de twee blunders en tegendoelpunten in Rotterdam viel de formatie ouderwets in twee delen uiteen. De organisatie, voor zover aanwezig, brokkelde tot de laatste steen af. De tactische discipline was geen moment meer te bekennen in de goed gevulde Kuip. Een gelijkspel leek gerechtvaardigd, maar was simpel onbereikbaar in het chaotische en warrige gehol.

In de dug-out kwam Advocaat nauwelijks geïrriteerd meer overeind. Gelaten aanschouwde hij de collectieve wanprestatie in zowel Rotterdam als Enschede. Het geknoei bewees zijn gelijk dat dit PSV geen enkel perspectief bood op een structurele ommekeer. Zijn laatste club in 33 jaar als trainer moest grondig in revisie. Een taak voor de jeugd, niks voor hem. Hij ambieerde hooguit nog een laatste kunstje als bondscoach bij een potentiële deelnemer aan het WK in Brazilië. En anders ging hij vissen in de buurt van zijn woning. Zijn weerzien met Eindhoven berustte, sorry, op een eindeloze misvatting. Hij had beter al in de winterstop met de kansloze missie kunnen stoppen…

LEX MULLER

Sportjournalist sinds mensenheugenis. Schrijft al sinds 1966 over voetbal. Bezocht WK's vanaf 1974. Werkte tot 1994 voor kranten, waaronder twintig jaar bij het Algemeen Dagblad. Switchte daarna naar de televisie, maar legt zich sinds 1 januari 2011 volledig toe op sport op internet.