Ajax met pijnlijke statistiek de allerslechtste van 32 clubs in Europa League

Ajax hield donderdagavond een punt over aan het Europa League-duel met AEK Athene (1-1). Waar trainer Maurice Steijn na afloop opvallend positief over zijn spelers was, laten verschillende statistieken zien dat Ajax nog altijd defensief enorm kwetsbaar is en er van goed veldspel onder de oefenmeester ook nog geen sprake is. Het loodzware programma maakt de opdracht van Steijn om Ajax aan de praat te krijgen en zijn eigen baan te redden, er niet makkelijker op.

Door Jordi Tomasowa

Ajax moest dit seizoen onder Steijn al achttien tegentreffers incasseren. Ook tegen AEK Athene gaf de ploeg weer enorm veel kansen weg. De Amsterdammers speelden in de Europa League pas twee duels - tegen AEK en Olympique Marseille (3-3) - maar kregen in deze wedstrijden al 48 doelpogingen tegen, het hoogste aantal van alle 32 deelnemers. De statistiek is veelzeggend: ploegen uit Polen, Servië, Zweden en Moldavië tonen zich op dit vlak minder kwetsbaar dan Ajax.

Steijn is er dus nog altijd niet in geslaagd zijn elftal zo neer te zetten dat het voor de tegenstander lastig is om tot kansen te komen. “Ik las net een statistiek dat we in de eerste helft dertien schoten tegen kregen", zei Berghuis na afloop voor de camera’s van het clubkanaal. “Dat is gewoon veel te veel. Daar moeten we kritisch op zijn, want over de long run win je dan gewoon geen wedstrijden”, aldus een kritische Berghuis.

Steijn ging direct na afloop van de wedstrijd tegen AEK in op het veldspel en de grote defensieve kwetsbaarheden van zijn ploeg. “Aan de bal moet het absoluut beter. Maar, en daar kijk ik ook naar, in de box hebben ze wél goed verdedigd. Ze hebben de voorzetten verdedigd. Ze hebben hun mannetje gestaan. Ik vond het verdedigend goed staan. Ik ben wel blij dat ik progressie zie. We weten allemaal wat er gebeurd is. Het is een moeizaam begin geweest. De rust keert terug in de totale club. Wat ik vooral zie is dat er een ploeg aan het ontstaan is. Dat was aan het begin best moeilijk, dat weten we allemaal."

’Belachelijk positief’
Meerdere analisten vroegen zich vervolgens af waarom Steijn zo positief was over zijn ploeg. “Hij denkt natuurlijk ook na wat hij gaat zeggen na zo'n wedstrijd”, zei Kenneth Perez bij ESPN. “Ga je het positief houden, zoals hij nu doet, of hou je de lat hoog en ga je negatieve dingen zeggen? Ik had wel trainers die bij de pers veel milder waren dan in de kleedkamer. Het zou ook knap zijn om iedereen heel kritisch te benaderen als je eigen positie al zo wankel is.”

Marciano Vink zag dat Steijn ook milder is geworden dan tijdens het begin van het seizoen. “Eerst was hij kritisch, daar kreeg hij hoon voor. Vanaf dat moment is hij al die spelers bijna belachelijk positief gaan benaderen, terwijl het gewoon niet goed was. Nu probeert hij er denk ik een team van te maken, om weer kritischer te worden als de resultaten komen.”

Naast dat de defensieve organisatie vaak ver te zoeken lijkt, vallen er aan de bal nog steeds weinig patronen te ontdekken. Steijn zei dat het veldspel ‘absoluut beter moet’, maar voorafgaand aan het duel met AEK liet hij al weten dat zijn ploeg vooral de lange bal ging hanteren om onder de hoge druk van de Grieken uit te komen. “We moeten spelers overslaan. AEK speelt bijna over het hele veld één-tegen-één, dan moeten we niet in de val lopen door heel kort spel te spelen.”

Tegen AEK wordt het middenveld van Ajax echter extreem vaak overgeslagen en kiest de Amsterdamse defensie veelvuldig voor de lange bal op met name Brobbey. Sportdatabedrijf Sofascore telt maar liefst 72 lange ballen, waarvan er slechts 28 aankomen. Ook tegen Feyenoord viel op hoe vaak Gorter de lange bal hanteert.

Uiterst slordige opbouw
De keren dat Ajax tegen AEK toch van achteruit probeert op te bouwen, gaat het veelvuldig snel mis. Vooral het centrale duo Josip Sutalo - Gastón Ávila moest het na afloop ontgelden. “Heb je die twee centrale verdedigers gezien? Die Gastón Ávila... Het is één grote grap", zei Perez bij ESPN, terwijl Kees Kwakman ook naar Josip Sutalo wees. “Hij komt in ruimtes te verdedigen, dat heeft hij nog nooit meegemaakt. Die moet doordekken, die moet naar de rechtsbackpositie. Maar hij komt overal te laat. Het klopt gewoon niet."

"Het tactische plan is niet duidelijk bij die jongens", meende Perez. “Of die jongens kunnen echt helemaal niets uitvoeren. Je moet het blijkbaar in Jip en Janneke-taal uitleggen aan deze spelers. Als je als centrale verdediger de bal heeft, bijvoorbeeld Ávila, dan bieden de middenvelders zich aan. Alleen als hij er iedere keer voor kiest om naar de verkeerde kleur te spelen, wordt het heel moeilijk.”

In alle Europese duels van de afgelopen tien jaar is er geen enkele speler geweest die een lagere passnauwkeurigheid had dan Ávila tegen AEK, dat blijkt uit data van Opta. Daarin zijn alleen spelers meegenomen die in een wedstrijd meer dan 100 passes gaven. De Argentijn leed donderdagavond maar liefst 29 keer balverlies en had een passnauwkeurigheid van slechts 74 procent, een negatief record in het afgelopen decennium. Perez is van mening dat Steijn moet ingrijpen. "Met Ávila kun je niet centraal achterin spelen. Het is levensgevaarlijk. Of je zet hem linksback, waar hij minder pijn doet. Of hij moet helemaal niet spelen.”

Loodzwaar programma
Van de laatste zes duels in alle competities werd er geen enkele gewonnen. De laatste keer dat dit gebeurde was in 2000. Dat de druk op Steijn met de wedstrijd toeneemt, is dan ook niet heel vreemd. Ajax was in de gestaakte wedstrijd tegen RKC op weg naar een 2-3 zege, maar het restant wordt pas op 6 december uitgespeeld. Na een dramatische seizoenstart staan de Amsterdammers momenteel op een teleurstellende vijftiende plaats in de Eredivisie.

Doordat het competitieduel met FC Volendam ook pas over een maand wordt ingehaald, lijkt het niet aannemelijk dat Ajax het rechterrijtje snel weet te verlaten. Het programma voor de ploeg van Steijn liegt er de komende weken bovendien niet om. Aanstaande zondag komt AZ in de Johan Cruijff ArenA op bezoek, waarna later deze maand nog uitduels met FC Utrecht, Brighton & Hove Albion én PSV volgen.