De Spaanse rivaliteit waarbij fans het strand van de aartsrivaal vermijden

Derby’s. Zodra het nieuwe competitieprogramma gepubliceerd wordt omcirkelen fans met een rode stift de datum waarop zijn of haar club de aartsrivaal treft in een wedstrijd die om meer gaat dan alleen winst. Aan derby’s zitten vaak veel diepere verhalen vastgeplakt dan de verhalen die zich op het voetbalveld hebben afgespeeld. De komende periode duikt Voetbalzone wekelijks in verschillende voetbalderby’s en de achtergrond hiervan.

Door Jasper Keuper

Minimaal twee keer per seizoen verandert het pittoreske Asturië in een vurig strijdtoneel wanneer de clubs Sporting de Gijón en Real Oviedo elkaar het vuur aan de schenen leggen. Zaterdagavond staat de derby van Asturië weer op het programma. Voetbalzone duikt de komende periode in verschillende derby’s in en buiten Europa. Met in deel 1 El Derbi Asturiano.

Oorsprong

Om de verhitte derby goed onder de loep te nemen is het belangrijk terug te gaan naar de oorsprong van de rivaliteit tussen de twee grootste steden van Asturië. Asturië ligt in het noorden van Spanje aan de Golf van Biskaje. Asturië is op zichzelf al een eigenaardige autonome gemeenschap omdat het het enige overgebleven Prinsdom van Spanje is. Ook spreken veel Asturios, zoals de mensen uit Asturië zichzelf noemen, een eigen taaltje. De Asturios hebben een sterke verwantschap aan het christendom, want gedurende de Moorse heerschappij op het Iberisch schiereiland was alleen Asturië nog christelijk.

Tot de jaren zestig was Asturië een van de armere gebieden van het land en was de economie met name afkomstig van mijnindustrie en visserij. De havenstad Gijón speelt een grote rol in de economie en heeft de autonome regio een stuk meer aanzien bij toeristen gegeven. Van het geld dat binnen is gestroomd heeft met name Oviedo geprofiteerd. Gijón is de grootste stad, en de stad waar het hardst wordt gewerkt. Oviedo is de stad van de schoonheid, de kunst en de mensen voelen zich hier over het algemeen chiquer dan de mensen uit Gijón.

De clubs

Sporting de Gijón is de oudste van de twee clubs. Op 1 juni 1905 werd Real Sporting de Gijón opgericht door Anselmo López. De club speelt haar wedstrijden in het oudste professionele stadion van Spanje genaamd El Molinón dat ongeveer 30.000 toeschouwers kan huisvesten. Los Rojiblancos kunnen niet teren op een enorm vruchtbare historie. De mijlpalen die de club heeft neergezet, vonden voornamelijk plaats in de jaren zeventig en tachtig. Sporting de Gijón eindigde in 1978/79 als tweede achter Real Madrid en behaalde de finale van de Copa del Rey in 1981 en 1982. Beide finales werden verloren van respectievelijk Barcelona (3-1) en Real Madrid (2-1).

Gijón is daarnaast een van de negen overgebleven clubs in Spanje die nog nooit in een lagere competitie heeft gespeeld dan de LaLiga2, het Spaanse tweede niveau. Tevens wisten Los Rojiblancos in 2011 met 0-1 te winnen in het Estadio Santiago Bernabéu van Real Madrid waardoor er een einde kwam aan een negen jaar durende reeks waarbij de Portugese succestrainer José Mourinho niet één keer thuis verloor. In 2012 degradeerde de club naar het tweede niveau en met uitzondering van de jaargangen 2015-2017 is Sporting de Gijón inmiddels een vaste klant in de Segunda División.

Verder staat Gijón bekend om de Guajes. Dit is een Asturische term die van origine uit de mijnindustrie komt. Guajes zijn jonge mijnwerkers en zo worden de jeugdspelers van Sporting de Gijón ook genoemd. Sporting heeft niet het geld om aankopen te doen, dus een groot deel van de selectie komt uit de Asturias regio. Sportings beroemde Escuela de Fútbol Mareo wordt door het Spaanse voetbal vergeleken met het La Masia van Barcelona. De belangrijkste spelers die Gijón heeft gehad waren vrijwel altijd jongens van Mareo.

Gijón is met name trots op het voortbrengen van David Villa (1999-2003) en de huidige trainer van Paris Saint-Germain, Luis Enrique. In de gouden jaren van Gijón had het ook de beschikking over een topspits genaamd Quini. Quini werd geboren als Enrique Castro González en speelde verdeeld over twee periodes bij Sporting de Gijón. Met name zijn eerste periode was indrukwekkend. In 381 wedstrijden scoorde de spits 214 maal. Hij wordt unaniem gezien als de beste speler die Sporting ooit onder contract heeft gehad. Een saillant detail aan Quini is dat de speler geboren is in Oviedo en onder de neus van de grote rivaal is weggeplukt.

Real Oviedo

Over naar de buurman die zo’n dertig kilometer van Gijón afligt, Real Oviedo. Oviedo werd in 1926 gevormd na een samenvoeging van Stadium Ovetense en Real Club Deportivo Oviedo. De thuisbasis van Real Oviedo is het Estadio Carlos Tartiere, dat plaats heeft voor zo’n 30.500 bezoekers. Real Oviedo heeft in haar historie 38 seizoenen gespeeld in de LaLiga, maar sinds 2000/01 heeft Oviedo geen rol meer gespeeld in de topcompetitie van Spanje, daar waar de club vroeger als een vaste klant werd beschouwd. Waar Sporting Gijón geen hoge pieken en geen diepe dalen kent, heeft Oviedo deze wel degelijk meegemaakt. Oviedo kende na de degradatie uit LaLiga in 2000/01 een gitzwarte periode. Los Azules degradeerden in 2002/03 uit de Segunda División en kenden grote financiële problemen.

De club kon de salarissen van de spelers niet meer betalen en nadat de gemeente ook hun steun verloren had, werd Oviedo door de Spaanse voetbalbond teruggezet naar de vierde divisie van Spanje. Oviedo flirtte met het kwijtraken van de licentie en na wat gejojo tussen de vierde en derde divisies van Spanje werden supporters van Oviedo opgeroepen om aandelen te kopen. Oude Oviedistas zoals Juan Mata, Michu en Santi Cazorla hebben financiële ondersteuning aangeboden om hun oude profclub van licentieverlies te behoeden.

De club kreeg van de bond tot 17 november 2012 de tijd om aan twee miljoen te komen zodat de proflicentie in handen bleef. Op 17 november investeerde de Mexicaanse multimiljardair Carlos Slim, op dat moment de rijkste persoon ter wereld, 2,5 miljoen om de club boven water te houden. Oviedo kende na deze ontsnapping een betere periode en in 2015/16 keerde de club terug op het tweede niveau van Spanje. Oviedo mag dan geen prijzen in hun bezit hebben, het feit dat de club nog een licentie heeft is voor de fans een veel grotere prijs. Tegenwoordig valt Real Oviedo onder Grupo Pachuca, dat 51% van de aandelen in bezit heeft en 29% van Grupo Carso. Dit is de groep van Slim. Overigens valt Sporting de Gijón ook sinds een aantal jaar onder de Mexicaanse handen van Grupo Orlegi. Dit maakt dat de derby in Mexico redelijk wat aanzien heeft.

De confrontaties

De haat bij de fans ligt zo diepgeworteld dat sommige Oviedo-fans niet naar het strand van Gijón gaan om daar in de zomer te zonnebaden. Ook op het veld is het vaak een wedstrijd onder hoogspanning. De eerste wedstrijd tussen beide clubs werd op 5 december 1926 afgewerkt toen Sporting de Gijón met 2-1 won in El Molinón. In 112 officiële wedstrijden waren de hoofdstedelingen uit Oviedo het vaakst de winnaar (49 keer). De hoogste overwinning staat ook op naam van Oviedo toen het in begin jaren dertig de rivaal met 8-2 versloeg. Op 15 maart 1998 speelden Oviedo en Gijón voor het laatst in LaLiga. Ook deze wedstrijd werd door Oviedo gewonnen (2-1). Gijón degradeerde als de zwakste ploeg ooit uit de LaLiga en zou Oviedo later nog een paar keer in de LaLiga2 tegenkomen.

In 2003 gebeurde een memorabel moment tijdens een van de onderlinge clashes. Sinds drie jaar had Real Oviedo een gerenoveerd stadion, maar bij de tweede goal van de gastheren stortte een deel van het stadion in. Vele fans renden uit extase het veld op en wonderbaarlijk genoeg is er niemand gewond geraakt. Het zou de laatste derby betekenen voor een lange tijd. Wel trad Oviedo meermaals op tegen Gijón’s B-elftal en verloor het twee keer met 1-4 in eigen stadion. Dit was voor de Gijón-fans nog meer aanleiding om zout in de wonden van de Oviedo-supporters te strooien. Toen Oviedo in 2003 degradeerde bracht Sporting de Gijón een shirt uit waar in het Asturisch ‘de laatste derby uit de geschiedenis’ stond. Verwijzend naar de grote financiële problemen en de grote kans op faillissement bij de gedoodverfde rivaal.

Toen in 2017 voor het eerst in veertien jaar de derby weer op het programma stond, was de spanning en de lading op de spelers en fans enorm. Oviedo had wel wat recht te zetten als hoofdstad van de regio en na al het honende gelach van de aartsrivaal. De wedstrijd zelf eindigde in een teleurstellend gelijkspel (1-1), maar voor de wedstrijd waren er rellen tussen het Spaanse politiekorps en Sporting de Gijón fans, deze rellen zorgden voor beschadigingen op de teambussen van beide clubs. Omstanders beschreven de situatie als een oorlogsgebied. Dat de derby echter niet alleen symbool staat voor bloederig geweld en haat, bleek wel in 2017. In 2017 organiseerde Asturies por África een oefenwedstrijd in Gambia waar lokale jongens mochten spelen in de shirts van Real Oviedo en Sporting de Gijón. Het ingezamelde geld werd gebruikt om een lokaal dorpje in Gambia te voorzien van een nieuwe waterput op zonne-energie.

Het heden

Zaterdag om 18:30 wordt er in het Molinón afgetrapt. Eerder dit seizoen, op 9 september, bleef de wedstrijd op een doelpuntloos gelijkspel steken. Het toont het minimale krachtsverschil tussen beide ploegen aan want Sporting de Gijón staat na 25 wedstrijden op de zevende plek, terwijl Real Oviedo de achtste plek in beslag neemt met respectievelijk 40 en 39 punten. Beide clubs zijn dus nog vol in de race om promotie. Het gat tussen de koploper Leganés en Real Oviedo bedraagt maar acht punten. In de LaLiga2 promoveren de kampioen en nummer twee direct naar LaLiga, terwijl de nummers drie tot en met zes de play-offs ingaan. De huidige selecties van beide clubs staan niet bol van de bekende namen, maar er zijn er wel een paar die we uitlichten.

Jonathan Varane, het stiefbroertje van Raphaël Varane, de huidige centrale verdediger van Manchester United, is middenvelder bij Sporting de Gijón. De spits van los Rojiblancos is Uros Djurdjevic. De spits kwam tussen 2014 en 2015 anderhalf jaar uit voor Vitesse. Voor de Vitessenaren was hij met name trefzeker in het beloftenelftal. In het eerste team kwam de Montenegrijn één keer tot scoren (tegen Ajax, red.). Dit seizoen wil het ook nog niet echt vlotten met zijn doelpuntenproductie. In 22 wedstrijden maakte hij pas twee doelpunten en gaf hij één assist. In het verleden hebben twee spelers het shirt van Sporting de Gijón gedragen. Dit waren Jürgen Colin (2008-2009) en voormalig Ajax-jeugdspeler Jeffrey Hoogervorst (2002-2006). Bij de tegenstander springt de naam van de stilist Santi Cazorla in het oog. Het kind van Oviedo kwam afgelopen zomer terug bij zijn grote liefde na avonturen bij onder meer Villarreal (twee periodes), Málaga, Arsenal en Al-Sadd. Met 39 jaar is Cazorla de absolute routinier van het elftal. Voor Real Oviedo hebben geen Nederlanders onder contract gestaan.